Iron-based redox switches in biology.

F Wayne Outten, Elizabeth C Theil
Author Information
  1. F Wayne Outten: Department of Chemistry and Biochemistry, The University of South Carolina, 631 Sumter Street, Columbia, South Carolina 29208, USA. wayne.outten@chem.sc.edu

Abstract

By virtue of its unique electrochemical properties, iron makes an ideal redox active cofactor for many biologic processes. In addition to its important role in respiration, central metabolism, nitrogen fixation, and photosynthesis, iron also is used as a sensor of cellular redox status. Iron-based sensors incorporate Fe-S clusters, heme, and mononuclear iron sites to act as switches to control protein activity in response to changes in cellular redox balance. Here we provide an overview of iron-based redox sensor proteins, in both prokaryotes and eukaryotes, that have been characterized at the biochemical level. Although this review emphasizes redox sensors containing Fe-S clusters, proteins that use heme or novel iron sites also are discussed.

References

  1. Curr Vasc Pharmacol. 2007 Jan;5(1):1-14 [PMID: 17266609]
  2. J Biol Chem. 1996 Feb 2;271(5):2762-8 [PMID: 8576252]
  3. Arch Biochem Biophys. 1992 Dec;299(2):356-60 [PMID: 1444477]
  4. Biochim Biophys Acta. 2006 Jul;1763(7):668-89 [PMID: 16872694]
  5. J Biol Chem. 1994 Sep 30;269(39):24252-60 [PMID: 7523370]
  6. Biochemistry. 1999 May 18;38(20):6559-69 [PMID: 10350474]
  7. EMBO J. 2003 Jun 2;22(11):2614-22 [PMID: 12773378]
  8. PLoS Biol. 2004 Nov;2(11):e400 [PMID: 15547642]
  9. Microbiology (Reading). 1999 Nov;145 ( Pt 11):3069-3079 [PMID: 10589714]
  10. EMBO J. 2001 Jun 1;20(11):2835-43 [PMID: 11387216]
  11. IUBMB Life. 2007 Aug-Sep;59(8-9):542-51 [PMID: 17701549]
  12. J Biol Chem. 2004 Oct 29;279(44):45450-4 [PMID: 15316013]
  13. J Am Chem Soc. 2006 Sep 20;128(37):12082-3 [PMID: 16967954]
  14. J Biol Chem. 2002 Jun 28;277(26):23821-7 [PMID: 11970957]
  15. J Biol Chem. 2005 Oct 14;280(41):34599-608 [PMID: 16100392]
  16. Infect Immun. 2004 Feb;72(2):972-9 [PMID: 14742543]
  17. J Biol Chem. 2006 Aug 11;281(32):22865-74 [PMID: 16760464]
  18. Blood. 2000 Aug 15;96(4):1545-9 [PMID: 10942404]
  19. Biochim Biophys Acta. 1999 Nov 16;1435(1-2):191-7 [PMID: 10561552]
  20. Biochem J. 2006 Jul 1;397(1):47-52 [PMID: 16548850]
  21. Cell Res. 2006 Aug;16(8):681-92 [PMID: 16894358]
  22. J Biol Chem. 1995 Mar 17;270(11):5710-3 [PMID: 7890697]
  23. Proc Natl Acad Sci U S A. 1993 Nov 1;90(21):9993-7 [PMID: 8234347]
  24. Proc Natl Acad Sci U S A. 2004 Feb 10;101(6):1461-6 [PMID: 14747657]
  25. Science. 2007 Nov 30;318(5855):1464-8 [PMID: 18048692]
  26. Proc Natl Acad Sci U S A. 1992 May 15;89(10):4280-4 [PMID: 1584762]
  27. RNA. 2007 Jul;13(7):952-66 [PMID: 17513696]
  28. J Biol Chem. 1994 Mar 11;269(10):7062-5 [PMID: 8125912]
  29. Chem Rev. 1996 Nov 7;96(7):2491-2514 [PMID: 11848834]
  30. J Biol Chem. 2008 Jan 11;283(2):908-18 [PMID: 18003617]
  31. Arch Biochem Biophys. 1994 Jun;311(2):517-22 [PMID: 8203918]
  32. J Bacteriol. 1996 Feb;178(4):1094-8 [PMID: 8576043]
  33. Annu Rev Cell Dev Biol. 2006;22:457-86 [PMID: 16824008]
  34. J Am Chem Soc. 2008 Feb 6;130(5):1749-58 [PMID: 18186637]
  35. J Inorg Biochem. 2007 Nov;101(11-12):1913-21 [PMID: 17599416]
  36. Arch Microbiol. 1988 Jan;149(3):240-4 [PMID: 2835026]
  37. Proc Natl Acad Sci U S A. 1997 Aug 5;94(16):8445-9 [PMID: 9237996]
  38. Antioxid Redox Signal. 2006 Jan-Feb;8(1-2):107-18 [PMID: 16487043]
  39. J Am Chem Soc. 2001 Jan 24;123(3):442-54 [PMID: 11456546]
  40. FEBS Lett. 1999 May 28;451(3):227-30 [PMID: 10371194]
  41. FEMS Microbiol Rev. 2003 Jun;27(2-3):145-63 [PMID: 12829265]
  42. J Biol Chem. 2007 Nov 23;282(47):34365-71 [PMID: 17901053]
  43. J Biol Chem. 1995 Sep 8;270(36):20908-14 [PMID: 7673113]
  44. Proc Natl Acad Sci U S A. 1982 May;79(9):2870-3 [PMID: 6123998]
  45. Proc Natl Acad Sci U S A. 1990 Oct;87(20):7958-62 [PMID: 2172968]
  46. Biochemistry. 1989 May 16;28(10):4450-5 [PMID: 2548577]
  47. Acc Chem Res. 2006 Jan;39(1):37-43 [PMID: 16411738]
  48. Proc Natl Acad Sci U S A. 2007 Feb 13;104(7):2092-7 [PMID: 17267605]
  49. Annu Rev Nutr. 1995;15:239-61 [PMID: 8527220]
  50. Nat Struct Biol. 1998 Apr;5(4):294-303 [PMID: 9546221]
  51. Plant Physiol. 1994 Jan;104(1):263-70 [PMID: 8115547]
  52. Proc Natl Acad Sci U S A. 2000 May 9;97(10):5146-50 [PMID: 10805777]
  53. Cell. 2004 Apr 30;117(3):285-97 [PMID: 15109490]
  54. Cell. 1988 Aug 26;54(5):671-83 [PMID: 2842062]
  55. Blood. 2005 Oct 1;106(7):2580-9 [PMID: 15956281]
  56. EMBO J. 2006 Feb 8;25(3):544-53 [PMID: 16424901]
  57. Proc Natl Acad Sci U S A. 2004 Jan 20;101(3):745-50 [PMID: 14718666]
  58. J Biol Chem. 1998 Sep 11;273(37):23637-40 [PMID: 9726965]
  59. J Biol Chem. 1998 May 15;273(20):12555-7 [PMID: 9575215]
  60. EMBO J. 1994 Jan 1;13(1):138-46 [PMID: 8306957]
  61. Biochem J. 1995 Sep 1;310 ( Pt 2):533-8 [PMID: 7544575]
  62. Biochemistry. 1994 Jul 5;33(26):8067-73 [PMID: 8025112]
  63. J Biol Chem. 2004 Feb 13;279(7):5480-7 [PMID: 14660636]
  64. Nature. 1991 Mar 14;350(6314):170-2 [PMID: 1848683]
  65. FEBS Lett. 2001 Dec 7;509(2):309-16 [PMID: 11741608]
  66. Structure. 2006 Jan;14(1):129-39 [PMID: 16407072]
  67. Biometals. 2004 Jun;17(3):197-202 [PMID: 15222465]
  68. J Biol Chem. 2003 Oct 10;278(41):40337-42 [PMID: 12888568]
  69. Biochemistry. 1996 Dec 17;35(50):16222-9 [PMID: 8973195]
  70. J Pharm Biomed Anal. 2000 Jan;21(6):1093-7 [PMID: 10708394]
  71. Proc Natl Acad Sci U S A. 2005 Oct 18;102(42):15048-52 [PMID: 16217041]
  72. J Biol Chem. 1998 Aug 28;273(35):22311-6 [PMID: 9712849]
  73. Biochem J. 2007 Aug 1;405(3):523-31 [PMID: 17437406]
  74. J Biol Chem. 2000 Dec 29;275(52):40659-62 [PMID: 11062250]
  75. Biochemistry. 1994 May 10;33(18):5636-40 [PMID: 7910035]
  76. Biochemistry. 1997 Apr 1;36(13):3950-8 [PMID: 9092825]
  77. Science. 1992 Oct 16;258(5081):434-40 [PMID: 1411536]
  78. Mol Cell. 2005 Jul 22;19(2):171-81 [PMID: 16039587]
  79. Insect Biochem Mol Biol. 2002 May;32(5):579-89 [PMID: 11891134]
  80. Biochemistry. 1996 Feb 27;35(8):2699-704 [PMID: 8611576]
  81. FASEB J. 2006 Dec;20(14):2651-3 [PMID: 17065227]
  82. FEMS Microbiol Rev. 1998 Dec;22(5):341-52 [PMID: 9990723]
  83. Mol Microbiol. 2005 Jan;55(1):221-34 [PMID: 15612930]
  84. Proc Natl Acad Sci U S A. 1999 Aug 31;96(18):10412-7 [PMID: 10468622]
  85. Biochemistry. 1998 Mar 31;37(13):4502-9 [PMID: 9521770]
  86. J Biol Chem. 1996 Mar 22;271(12):7168-76 [PMID: 8636154]
  87. J Biol Chem. 2002 Mar 8;277(10):8172-7 [PMID: 11751865]
  88. Proc Natl Acad Sci U S A. 1998 Dec 22;95(26):15235-40 [PMID: 9860952]
  89. Nat Struct Biol. 2001 Feb;8(2):156-60 [PMID: 11175906]
  90. J Biol Chem. 2006 Jul 14;281(28):18909-13 [PMID: 16717103]
  91. Curr Opin Struct Biol. 2006 Dec;16(6):736-43 [PMID: 17015012]
  92. Nucleic Acids Res. 2002 Sep 15;30(18):3972-80 [PMID: 12235381]
  93. Mol Microbiol. 2002 Aug;45(4):895-903 [PMID: 12180911]
  94. EMBO J. 2003 Jul 1;22(13):3461-71 [PMID: 12840008]
  95. Biochemistry. 2000 Apr 11;39(14):3955-62 [PMID: 10747783]
  96. Biochemistry. 2002 Oct 29;41(43):12952-8 [PMID: 12390021]
  97. J Bacteriol. 2002 Aug;184(16):4640-3 [PMID: 12142437]
  98. FEBS Lett. 1990 Sep 17;270(1-2):119-22 [PMID: 2226775]
  99. J Bacteriol. 2004 Dec;186(23):8018-25 [PMID: 15547274]
  100. J Biol Chem. 1995 Apr 28;270(17):10323-7 [PMID: 7730338]
  101. Biol Chem. 2004 Mar-Apr;385(3-4):223-30 [PMID: 15134335]
  102. J Bacteriol. 2005 Feb;187(3):1135-60 [PMID: 15659690]
  103. Biochemistry. 1989 May 30;28(11):4861-71 [PMID: 2765515]
  104. J Biol Chem. 2004 May 7;279(19):20186-93 [PMID: 14982921]
  105. FEMS Microbiol Rev. 2003 Jun;27(2-3):215-37 [PMID: 12829269]
  106. J Biol Chem. 1981 May 25;256(10):5052-7 [PMID: 7228868]
  107. Nature. 2006 Mar 16;440(7082):363-7 [PMID: 16541078]
  108. Trends Biochem Sci. 1997 Dec;22(12):458-9 [PMID: 9433123]
  109. Proc Natl Acad Sci U S A. 2008 Mar 18;105(11):4121-6 [PMID: 18334645]
  110. Microbiology (Reading). 2005 Mar;151(Pt 3):925-933 [PMID: 15758237]
  111. Cell Mol Life Sci. 2006 Mar;63(5):591-600 [PMID: 16465450]
  112. Nat Chem Biol. 2007 Mar;3(3):144-53 [PMID: 17301803]
  113. Nature. 2005 Sep 29;437(7059):769-72 [PMID: 16193057]
  114. Mol Microbiol. 2005 Jun;56(5):1149-58 [PMID: 15882410]
  115. Science. 2006 Dec 22;314(5807):1903-8 [PMID: 17185597]
  116. Mol Cell Biol. 2008 Sep;28(17):5517-28 [PMID: 18573874]
  117. Science. 2008 May 30;320(5880):1207-10 [PMID: 18511687]
  118. Biochemistry. 1998 May 5;37(18):6465-75 [PMID: 9572864]
  119. Nucleic Acids Res. 1990 Mar 11;18(5):1175-9 [PMID: 2157191]
  120. J Biol Chem. 1996 Dec 27;271(52):33173-5 [PMID: 8969171]
  121. Proc Natl Acad Sci U S A. 1996 Sep 17;93(19):10094-8 [PMID: 8816757]
  122. J Biol Chem. 2006 Jul 7;281(27):18707-14 [PMID: 16679315]
  123. J Biol Chem. 1990 Nov 5;265(31):18733-6 [PMID: 2229038]
  124. Cell Mol Life Sci. 2007 Nov;64(22):2945-55 [PMID: 17849083]
  125. J Biol Chem. 1999 Jul 30;274(31):21625-30 [PMID: 10419470]
  126. Dalton Trans. 2008 Jun 28;(24):3137-46 [PMID: 18688409]
  127. Mol Microbiol. 1988 Nov;2(6):701-7 [PMID: 2850440]
  128. EMBO J. 2000 Oct 16;19(20):5288-99 [PMID: 11032796]
  129. Biochemistry. 1999 Mar 16;38(11):3362-8 [PMID: 10079080]
  130. Curr Opin Chem Biol. 2008 Apr;12(2):229-37 [PMID: 18314014]
  131. Science. 1997 Aug 1;277(5326):653-9 [PMID: 9235882]
  132. Proc Natl Acad Sci U S A. 1994 Mar 29;91(7):2592-6 [PMID: 7908439]
  133. J Bacteriol. 1990 Aug;172(8):4255-62 [PMID: 2115865]
  134. EMBO J. 1995 Aug 15;14(16):4108-20 [PMID: 7664751]
  135. Proc Natl Acad Sci U S A. 1997 Jun 10;94(12):6087-92 [PMID: 9177174]
  136. Mol Cell Biol. 1996 Nov;16(11):6083-95 [PMID: 8887638]
  137. Proc Natl Acad Sci U S A. 1990 Aug;87(16):6181-5 [PMID: 1696718]
  138. J Bacteriol. 2003 Jan;185(1):221-30 [PMID: 12486059]
  139. J Bacteriol. 1990 Aug;172(8):4197-205 [PMID: 1695893]
  140. J Inorg Biochem. 2005 Jan;99(1):1-22 [PMID: 15598487]
  141. Proc Natl Acad Sci U S A. 2005 Jul 26;102(30):10551-6 [PMID: 16024730]
  142. J Bacteriol. 2004 Oct;186(19):6656-60 [PMID: 15375149]
  143. Nat Chem Biol. 2006 Aug;2(8):406-14 [PMID: 16850017]
  144. J Biol Chem. 2003 Dec 5;278(49):49246-53 [PMID: 14504288]
  145. Proc Natl Acad Sci U S A. 2008 Mar 11;105(10):3684-9 [PMID: 18316718]
  146. J Am Chem Soc. 2001 Jun 13;123(23):5444-52 [PMID: 11389625]
  147. EMBO J. 2004 Jul 7;23(13):2544-53 [PMID: 15175654]
  148. Nat Struct Mol Biol. 2007 May;14(5):420-6 [PMID: 17417656]
  149. J Biol Chem. 2005 Apr 29;280(17):16891-900 [PMID: 15734732]
  150. Proc Natl Acad Sci U S A. 2003 Oct 28;100(22):12543-7 [PMID: 14559969]
  151. J Biol Chem. 2003 Mar 21;278(12):10081-6 [PMID: 12529359]
  152. Biochemistry. 1994 Jan 18;33(2):403-7 [PMID: 8286370]
  153. Biochemistry. 2004 Mar 16;43(10):2738-46 [PMID: 15005609]
  154. J Biol Chem. 2002 Nov 8;277(45):42579-87 [PMID: 12200453]
  155. Mol Microbiol. 2001 Aug;41(4):849-59 [PMID: 11532148]
  156. J Biol Chem. 1995 Sep 15;270(37):21645-51 [PMID: 7665579]
  157. J Bacteriol. 2008 Feb;190(3):879-86 [PMID: 18055593]
  158. J Bacteriol. 1996 Aug;178(15):4515-21 [PMID: 8755879]
  159. J Mol Evol. 1996 Mar;42(3):325-36 [PMID: 8661994]
  160. EMBO J. 2004 Nov 10;23(22):4443-50 [PMID: 15510222]
  161. Blood. 2005 Aug 1;106(3):1084-91 [PMID: 15831703]
  162. Acc Chem Res. 2005 Mar;38(3):167-75 [PMID: 15766235]
  163. Annu Rev Nutr. 2000;20:627-62 [PMID: 10940348]
  164. J Biol Inorg Chem. 2008 Feb;13(2):157-70 [PMID: 17992543]
  165. J Bacteriol. 1997 Mar;179(5):1787-95 [PMID: 9045842]
  166. Proc Natl Acad Sci U S A. 1993 Apr 15;90(8):3506-10 [PMID: 8475099]
  167. Biochemistry. 1999 Jun 1;38(22):6997-7007 [PMID: 10353811]
  168. Annu Rev Biochem. 2008;77:755-76 [PMID: 18173371]

Grants

  1. DK20251/NIDDK NIH HHS
  2. GM81796/NIGMS NIH HHS

MeSH Term

Iron
Oxidation-Reduction

Chemicals

Iron

Word Cloud

Created with Highcharts 10.0.0redoxironalsosensorcellularIron-basedsensorsFe-Sclustershemesitesswitchesproteinsvirtueuniqueelectrochemicalpropertiesmakesidealactivecofactormanybiologicprocessesadditionimportantrolerespirationcentralmetabolismnitrogenfixationphotosynthesisusedstatusincorporatemononuclearactcontrolproteinactivityresponsechangesbalanceprovideoverviewiron-basedprokaryoteseukaryotescharacterizedbiochemicallevelAlthoughreviewemphasizescontainingusenoveldiscussedbiology

Similar Articles

Cited By