Oxidative stress and the ageing endocrine system.

Giovanni Vitale, Stefano Salvioli, Claudio Franceschi
Author Information
  1. Giovanni Vitale: Department of Clinical Sciences and Community Health, University of Milan, Istituto Auxologico Italiano IRCCS, Via Zucchi 18, Cusano Milanino (MI) 20095, Italy.

Abstract

Ageing is a process characterized by a progressive decline in cellular function, organismal fitness and increased risk of age-related diseases and death. Several hundred theories have attempted to explain this phenomenon. One of the most popular is the 'oxidative stress theory', originally termed the 'free radical theory'. The endocrine system seems to have a role in the modulation of oxidative stress; however, much less is known about the role that oxidative stress might have in the ageing of the endocrine system and the induction of age-related endocrine diseases. This Review outlines the interactions between hormones and oxidative metabolism and the potential effects of oxidative stress on ageing of endocrine organs. Many different mechanisms that link oxidative stress and ageing are discussed, all of which converge on the induction or regulation of inflammation. All these mechanisms, including cell senescence, mitochondrial dysfunction and microRNA dysregulation, as well as inflammation itself, could be targets of future studies aimed at clarifying the effects of oxidative stress on ageing of endocrine glands.

References

  1. Cell Cycle. 2008 Nov 1;7(21):3344-54 [PMID: 18971624]
  2. J Steroid Biochem Mol Biol. 2004 Jan;88(1):61-7 [PMID: 15026084]
  3. Exp Gerontol. 2001 Aug;36(8):1361-73 [PMID: 11602210]
  4. Ann N Y Acad Sci. 2005 Dec;1057:448-65 [PMID: 16399912]
  5. Int J Androl. 1997 Apr;20(2):61-9 [PMID: 9292315]
  6. J Gerontol. 1956 Jul;11(3):298-300 [PMID: 13332224]
  7. Clin Endocrinol (Oxf). 1989 Apr;30(4):429-33 [PMID: 2598476]
  8. Int J Biol Sci. 2012;8(9):1237-47 [PMID: 23136552]
  9. J Cell Biol. 2011 Feb 21;192(4):547-56 [PMID: 21321098]
  10. PLoS One. 2010 May 17;5(5):e10667 [PMID: 20498852]
  11. Diabetes. 2007 Jul;56(7):1783-91 [PMID: 17400930]
  12. Cancer Res. 2008 Nov 1;68(21):9087-95 [PMID: 18974155]
  13. Cell. 2008 Sep 19;134(6):933-44 [PMID: 18805087]
  14. Annu Rev Pathol. 2010;5:99-118 [PMID: 20078217]
  15. Cell Signal. 2012 May;24(5):981-90 [PMID: 22286106]
  16. Mol Biotechnol. 2007 Sep;37(1):58-61 [PMID: 17914165]
  17. Physiol Res. 2012;61(6):597-607 [PMID: 23098653]
  18. Free Radic Biol Med. 2009 Dec 1;47(11):1591-600 [PMID: 19751824]
  19. Br J Nutr. 2012 Apr;107(7):1085-91 [PMID: 21810289]
  20. Fertil Steril. 2012 Jan;97(1):7-12 [PMID: 22192135]
  21. Mech Ageing Dev. 2002 May;123(9):1211-27 [PMID: 12020944]
  22. Endocrine. 2011 Oct;40(2):285-9 [PMID: 21519910]
  23. Diabetes. 2012 Aug;61(8):1986-93 [PMID: 22688341]
  24. Exp Mol Pathol. 2006 Jun;80(3):219-27 [PMID: 16460728]
  25. Endocr Rev. 1995 Dec;16(6):686-715 [PMID: 8747831]
  26. Carcinogenesis. 2008 Sep;29(9):1742-50 [PMID: 18632752]
  27. Curr Biol. 2002 Apr 30;12(9):735-9 [PMID: 12007417]
  28. J Clin Biochem Nutr. 2009 Sep;45(2):207-13 [PMID: 19794930]
  29. Exp Gerontol. 2001 Dec;37(1):149-56 [PMID: 11738155]
  30. Exp Diabetes Res. 2012;2012:703538 [PMID: 22110477]
  31. Thyroid. 2013 Jun;23(6):646-53 [PMID: 22934923]
  32. J Appl Physiol (1985). 1999 Jul;87(1):465-70 [PMID: 10409609]
  33. Aging (Albany NY). 2012 Sep;4(9):580-9 [PMID: 22983440]
  34. Drug Metab Rev. 2006;38(1-2):171-96 [PMID: 16684656]
  35. Neuromolecular Med. 2010 Mar;12(1):56-70 [PMID: 19943124]
  36. J Clin Endocrinol Metab. 2006 Jan;91(1):336-40 [PMID: 16249279]
  37. Horm Res. 1995;43(1-3):64-8 [PMID: 7721264]
  38. Oxid Med Cell Longev. 2012;2012:740849 [PMID: 23029600]
  39. Ann N Y Acad Sci. 1998 Nov 20;854:410-24 [PMID: 9928448]
  40. Crit Rev Oncol Hematol. 2012 Jul;83(1):145-52 [PMID: 22024388]
  41. Eur J Endocrinol. 2009 Feb;160(2):185-91 [PMID: 19004984]
  42. Autoimmun Rev. 2008 Jul;7(7):530-7 [PMID: 18625441]
  43. Cell Biochem Funct. 2008 Aug;26(6):723-30 [PMID: 18636415]
  44. Annu Rev Immunol. 2011;29:415-45 [PMID: 21219177]
  45. Exp Gerontol. 2003 Oct;38(10):1149-60 [PMID: 14580868]
  46. J Allergy Clin Immunol. 2008 Feb;121(2):326-30 [PMID: 18061654]
  47. J Soc Gynecol Investig. 2001 Jan-Feb;8(1 Suppl Proceedings):S40-2 [PMID: 11223371]
  48. Mech Ageing Dev. 1991 Feb;57(2):187-202 [PMID: 1904965]
  49. Endocrine. 2013 Feb;43(1):51-8 [PMID: 22836869]
  50. Endocr Relat Cancer. 2012 Jan 09;19(1):C7-11 [PMID: 22143496]
  51. Diabetes Obes Metab. 2002 Sep;4(5):305-8 [PMID: 12190993]
  52. Free Radic Biol Med. 2010 Mar 1;48(5):642-55 [PMID: 20036736]
  53. J Clin Invest. 1995 Sep;96(3):1414-24 [PMID: 7657814]
  54. Biochem J. 2001 Dec 15;360(Pt 3):557-62 [PMID: 11736644]
  55. Endocrine. 1995 Oct;3(10):711-6 [PMID: 21153159]
  56. Mech Ageing Dev. 2011 Jan-Feb;132(1-2):55-64 [PMID: 21172375]
  57. Epidemiology. 2007 Jan;18(1):52-8 [PMID: 17130689]
  58. Gynecol Oncol. 2012 Jan;124(1):164-9 [PMID: 22032835]
  59. Rev Neurosci. 2008;19(6):395-411 [PMID: 19317179]
  60. Nat Rev Endocrinol. 2011 Oct 18;8(3):160-71 [PMID: 22009156]
  61. Curr Pharm Des. 2006;12(24):3161-71 [PMID: 16918441]
  62. J Clin Endocrinol Metab. 2001 Jun;86(6):2369-72 [PMID: 11397825]
  63. J Clin Endocrinol Metab. 2010 Nov;95(11):4979-84 [PMID: 20739380]
  64. Curr Pharm Des. 2011 Dec 1;17(36):3959-65 [PMID: 22188448]
  65. FASEB J. 2011 Aug;25(8):2515-27 [PMID: 21507901]
  66. J Autoimmun. 1990 Dec;3(6):727-36 [PMID: 1708262]
  67. Growth Horm IGF Res. 2012 Apr;22(2):64-8 [PMID: 22370764]
  68. J Androl. 1994 Nov-Dec;15(6):551-7 [PMID: 7721657]
  69. J Am Geriatr Soc. 1993 Feb;41(2):176-81 [PMID: 8426042]
  70. JAMA. 2007 Feb 28;297(8):842-57 [PMID: 17327526]
  71. Oxid Med Cell Longev. 2008 Oct-Dec;1(1):15-24 [PMID: 19794904]
  72. Endocr Rev. 2010 Jun;31(3):301-42 [PMID: 20086217]
  73. Free Radic Biol Med. 2011 Oct 1;51(7):1320-8 [PMID: 21820046]
  74. Mol Endocrinol. 2011 May;25(5):885-93 [PMID: 21330403]
  75. J Biol Chem. 2010 Mar 19;285(12):9292-300 [PMID: 20089859]
  76. Histochem J. 2001 Nov-Dec;33(11-12):647-51 [PMID: 12197673]
  77. Life Sci. 1993;53(23):1735-42 [PMID: 8246669]
  78. Am J Hypertens. 2002 Sep;15(9):766-72 [PMID: 12219870]
  79. Aging Dis. 2011 Feb;2(1):80-99 [PMID: 22396868]
  80. Nat Rev Endocrinol. 2012 Apr 03;8(8):457-65 [PMID: 22473333]
  81. Exp Gerontol. 2000 Sep;35(6-7):879-96 [PMID: 11053678]
  82. Curr Neurovasc Res. 2007 Feb;4(1):63-71 [PMID: 17311546]
  83. J Biol Regul Homeost Agents. 2010 Jan-Mar;24(1):63-72 [PMID: 20385072]
  84. Int J Biochem. 1991;23(10):1025-30 [PMID: 1786846]
  85. Free Radic Biol Med. 2011 Jul 15;51(2):327-36 [PMID: 21619928]
  86. Diabetes Care. 1981 Jul-Aug;4(4):493-501 [PMID: 7049632]
  87. Endocr Relat Cancer. 2011 Dec 01;18(6):773-82 [PMID: 22002574]
  88. Clin Sci (Lond). 2011 May;120(9):377-402 [PMID: 21244364]
  89. Reprod Biomed Online. 2012 Dec;25(6):551-60 [PMID: 23063822]
  90. Free Radic Biol Med. 2011 Oct 15;51(8):1575-82 [PMID: 21839827]
  91. Physiol Rev. 2008 Oct;88(4):1379-406 [PMID: 18923185]
  92. Neuroimmunomodulation. 2008;15(4-6):285-9 [PMID: 19047806]
  93. J Clin Invest. 1995 May;95(5):2111-9 [PMID: 7738178]
  94. Free Radic Biol Med. 2011 Mar 1;50(5):567-75 [PMID: 21163346]
  95. J Thyroid Res. 2012;2012:302537 [PMID: 22175033]
  96. J Clin Endocrinol Metab. 2005 Apr;90(4):2282-9 [PMID: 15671098]
  97. Hum Reprod. 1995 Jun;10(6):1563-5 [PMID: 7593539]
  98. Bioessays. 2012 Jan;34(1):40-9 [PMID: 22086861]
  99. Free Radic Res. 2010 Oct;44(10):1098-124 [PMID: 20836659]
  100. J Clin Invest. 1995 May;95(5):2409-15 [PMID: 7738205]
  101. J Androl. 2012 Nov-Dec;33(6):1096-106 [PMID: 22879525]
  102. J Clin Endocrinol Metab. 2003 Nov;88(11):5109-15 [PMID: 14602735]
  103. Free Radic Biol Med. 2012 May 1;52(9):1700-7 [PMID: 22348977]
  104. Int J Obes (Lond). 2005 Jan;29(1):146-50 [PMID: 15520826]
  105. Ann N Y Acad Sci. 2010 Aug;1204:179-87 [PMID: 20738289]
  106. Science. 2010 Apr 16;328(5976):321-6 [PMID: 20395504]
  107. Antioxid Redox Signal. 2008 Sep;10(9):1577-92 [PMID: 18498223]
  108. Fertil Steril. 2004 Oct;82 Suppl 3:1171-6 [PMID: 15474091]
  109. Proc Natl Acad Sci U S A. 2011 Jan 25;108(4):1462-7 [PMID: 21220312]
  110. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2008 Jun;18(5):388-95 [PMID: 18395429]
  111. Eur J Heart Fail. 2007 Dec;9(12):1146-55 [PMID: 18023248]
  112. Endocr Relat Cancer. 2010 Aug 16;17(3):785-96 [PMID: 20576801]
  113. Endocr Rev. 1991 May;12(2):118-34 [PMID: 2070776]
  114. J Allergy Clin Immunol. 2005 May;115(5):911-9; quiz 920 [PMID: 15867843]
  115. Mech Ageing Dev. 2009 Apr;130(4):216-21 [PMID: 19396979]
  116. Sci Signal. 2012 Oct 30;5(248):pt12 [PMID: 23112344]
  117. J Immunol. 2011 Jul 15;187(2):613-7 [PMID: 21677136]
  118. Endocrine. 2010 Feb;37(1):231-8 [PMID: 20963575]
  119. J Am Geriatr Soc. 2002 Sep;50(9):1561-5 [PMID: 12383155]
  120. J Clin Endocrinol Metab. 1993 Nov;77(5):1130-4 [PMID: 8077303]
  121. Diabetes Obes Metab. 2010 Oct;12 Suppl 2:141-8 [PMID: 21029311]
  122. Mech Ageing Dev. 2000 Dec 20;121(1-3):37-46 [PMID: 11164458]
  123. J Physiol. 2011 Dec 15;589(Pt 24):5929-39 [PMID: 21986207]
  124. Annu Rev Immunol. 2011;29:707-35 [PMID: 21219188]
  125. Reprod Biol Endocrinol. 2012 Jun 29;10:49 [PMID: 22748101]
  126. DNA Repair (Amst). 2002 Jan 22;1(1):3-25 [PMID: 12509294]
  127. J Clin Endocrinol Metab. 2010 Dec;95(12):5180-8 [PMID: 20810577]
  128. Cell Signal. 2010 Jul;22(7):1076-87 [PMID: 20206688]
  129. Trends Endocrinol Metab. 2009 Oct;20(8):388-93 [PMID: 19748794]
  130. Curr Pharm Des. 2013;19(9):1675-9 [PMID: 23589904]
  131. Haematologica. 2003 Jan;88(1):39-43 [PMID: 12551825]
  132. Mech Ageing Dev. 2007 Jan;128(1):92-105 [PMID: 17116321]
  133. Hypertension. 2001 Oct;38(4):840-5 [PMID: 11641296]
  134. J Pineal Res. 2007 Jan;42(1):64-70 [PMID: 17198540]
  135. Mech Ageing Dev. 2012 Nov-Dec;133(11-12):675-85 [PMID: 23041385]
  136. Commun Integr Biol. 2011 Jan;4(1):78-81 [PMID: 21509186]
  137. Nat Rev Immunol. 2011 Feb;11(2):85-97 [PMID: 21252989]
  138. Free Radic Biol Med. 2010 Nov 15;49(9):1368-79 [PMID: 20692336]
  139. Environ Toxicol Pharmacol. 2011 Jan;31(1):33-41 [PMID: 21787667]
  140. Mech Ageing Dev. 2001 Aug;122(11):1169-86 [PMID: 11389931]
  141. Free Radic Biol Med. 2000 Apr 15;28(8):1243-8 [PMID: 10889454]
  142. J Clin Endocrinol Metab. 2003 Jul;88(7):3299-304 [PMID: 12843179]
  143. Clin Chim Acta. 2000 Oct;300(1-2):107-17 [PMID: 10958867]
  144. Anticancer Res. 2011 Apr;31(4):1411-5 [PMID: 21508394]
  145. Free Radic Biol Med. 2007 Jun 1;42(11):1651-60 [PMID: 17462533]
  146. Mol Cell Endocrinol. 2001 Apr 25;175(1-2):81-92 [PMID: 11325518]
  147. Mol Hum Reprod. 2006 Nov;12(11):655-60 [PMID: 17005595]
  148. Trends Endocrinol Metab. 2012 Sep;23(9):477-87 [PMID: 22766318]
  149. Biochem Biophys Res Commun. 2009 Feb 6;379(2):605-9 [PMID: 19121629]
  150. Cell Physiol Biochem. 2012;30(2):307-20 [PMID: 22739135]
  151. Clin Chem. 2008 Jun;54(6):945-55 [PMID: 18436717]
  152. J Clin Endocrinol Metab. 1998 Mar;83(3):847-50 [PMID: 9506738]
  153. Exp Gerontol. 2009 Oct;44(10):625-33 [PMID: 19622391]
  154. Ann N Y Acad Sci. 2005 Dec;1057:64-84 [PMID: 16399888]
  155. J Mol Endocrinol. 2012 Mar 29;48(3):193-202 [PMID: 22331172]
  156. Age (Dordr). 2013 Oct;35(5):1995-2007 [PMID: 23138631]
  157. Mol Cell. 2002 Aug;10(2):417-26 [PMID: 12191486]
  158. Biogerontology. 2004;5(3):139-58 [PMID: 15190184]
  159. Hum Reprod. 2006 Sep;21(9):2403-7 [PMID: 16861701]
  160. Maturitas. 2011 Sep;70(1):5-9 [PMID: 21719219]
  161. Int J Cardiol. 2013 Jul 31;167(2):531-6 [PMID: 22330002]
  162. Endocr Rev. 2009 Aug;30(5):465-93 [PMID: 19589949]
  163. Trends Endocrinol Metab. 2010 Apr;21(4):245-54 [PMID: 20071192]
  164. Mutat Res. 2010 May 1;687(1-2):40-48 [PMID: 20080111]
  165. Exp Gerontol. 1995 May-Aug;30(3-4):199-212 [PMID: 7556503]
  166. Exp Gerontol. 2011 Feb-Mar;46(2-3):90-5 [PMID: 20833240]
  167. J Comp Physiol B. 2011 May;181(4):447-56 [PMID: 21416253]
  168. Clin Biochem. 2010 May;43(7-8):650-4 [PMID: 20171198]
  169. Antioxid Redox Signal. 2006 Nov-Dec;8(11-12):1997-2006 [PMID: 17034345]
  170. Free Radic Biol Med. 2003 Mar 1;34(5):546-52 [PMID: 12614843]
  171. Clin Endocrinol (Oxf). 2004 Sep;61(3):360-6 [PMID: 15355453]
  172. Biol Trace Elem Res. 2010 Dec;138(1-3):107-15 [PMID: 20204550]
  173. Free Radic Biol Med. 2012 Feb 1;52(3):539-555 [PMID: 22080087]
  174. BMC Cancer. 2009 Feb 16;9:56 [PMID: 19216805]
  175. Mediators Inflamm. 2005 Aug 31;2005(4):245-7 [PMID: 16192677]
  176. Life Sci. 2005 Dec 5;78(3):271-8 [PMID: 16112138]
  177. Trends Mol Med. 2010 May;16(5):238-46 [PMID: 20444648]
  178. Apoptosis. 2006 Jan;11(1):39-46 [PMID: 16374549]
  179. Antioxid Redox Signal. 2009 Dec;11(12):2985-3011 [PMID: 19505186]
  180. Proc Natl Acad Sci U S A. 1994 May 24;91(11):4854-8 [PMID: 8197147]
  181. J Clin Biochem Nutr. 2010 Nov;47(3):224-32 [PMID: 21103031]
  182. Ann N Y Acad Sci. 2000 Jun;908:244-54 [PMID: 10911963]
  183. Aging Cell. 2008 Mar;7(2):168-78 [PMID: 18241324]
  184. Exp Physiol. 2013 Feb;98(2):359-71 [PMID: 22941979]
  185. FEBS Lett. 2005 Apr 11;579(10):2035-9 [PMID: 15811314]
  186. Exp Biol Med (Maywood). 2010 Apr;235(4):424-33 [PMID: 20407074]
  187. Mol Cancer Res. 2011 May;9(5):589-602 [PMID: 21471287]
  188. Nat Cell Biol. 2004 Feb;6(2):168-70 [PMID: 14755273]
  189. Rev Reprod. 1997 Jan;2(1):48-54 [PMID: 9414465]
  190. J Androl. 2007 Mar-Apr;28(2):229-40 [PMID: 17021340]
  191. Langenbecks Arch Surg. 2011 Dec;396(8):1127-36 [PMID: 21487943]
  192. Hum Reprod Update. 2008 Mar-Apr;14(2):131-42 [PMID: 18239135]
  193. J Endocrinol. 2012 Jul;214(1):11-20 [PMID: 22547566]
  194. Diabetes. 2006 Sep;55(9):2455-62 [PMID: 16936193]
  195. Endocrine. 1999 Jun;10(3):201-17 [PMID: 10484284]
  196. Endocr Rev. 1986 Aug;7(3):284-301 [PMID: 3527687]
  197. Ageing Res Rev. 2008 Apr;7(2):83-105 [PMID: 17964225]
  198. Lancet Oncol. 2012 Apr;13(4):385-94 [PMID: 22361336]
  199. Trends Immunol. 2011 Dec;32(12):559-66 [PMID: 21962746]
  200. Stem Cells. 2009 Dec;27(12):3093-102 [PMID: 19816956]
  201. Endocrinology. 2004 May;145(5):2273-82 [PMID: 14726444]
  202. J Clin Invest. 2004 Dec;114(12):1752-61 [PMID: 15599400]
  203. Nature. 1990 May 31;345(6274):458-60 [PMID: 2342578]
  204. J Immunol. 2012 Jan 1;188(1):394-403 [PMID: 22140256]
  205. Age Ageing. 2010 Nov;39(6):723-7 [PMID: 20843963]

MeSH Term

Aging
Endocrine System
Humans
Oxidative Stress
Reactive Oxygen Species

Chemicals

Reactive Oxygen Species

Word Cloud

Created with Highcharts 10.0.0stressendocrineoxidativeageingsystemage-relateddiseasestheory'roleinductioneffectsmechanismsinflammationAgeingprocesscharacterizedprogressivedeclinecellularfunctionorganismalfitnessincreasedriskdeathSeveralhundredtheoriesattemptedexplainphenomenonOnepopular'oxidativeoriginallytermed'freeradicalseemsmodulationhowevermuchlessknownmightReviewoutlinesinteractionshormonesmetabolismpotentialorgansManydifferentlinkdiscussedconvergeregulationincludingcellsenescencemitochondrialdysfunctionmicroRNAdysregulationwelltargetsfuturestudiesaimedclarifyingglandsOxidative

Similar Articles

Cited By