Erectile dysfunction and its management in patients with diabetes mellitus.

Giuseppe Defeudis, Daniele Gianfrilli, Chiara Di Emidio, Riccardo Pofi, Dario Tuccinardi, Andrea Palermo, Andrea Lenzi, Paolo Pozzilli
Author Information
  1. Giuseppe Defeudis: Department of Endocrinology and Diabetes, University Campus Bio-Medico of Rome, Via Alvaro del Portillo 21, Rome, Italy.
  2. Daniele Gianfrilli: Department of Experimental Medicine, Sapienza University of Rome, Viale del Policlinico 155, Rome, Italy.
  3. Chiara Di Emidio: Department of Endocrinology and Diabetes, University Campus Bio-Medico of Rome, Via Alvaro del Portillo 21, Rome, Italy.
  4. Riccardo Pofi: Department of Experimental Medicine, Sapienza University of Rome, Viale del Policlinico 155, Rome, Italy.
  5. Dario Tuccinardi: Department of Endocrinology and Diabetes, University Campus Bio-Medico of Rome, Via Alvaro del Portillo 21, Rome, Italy.
  6. Andrea Palermo: Department of Endocrinology and Diabetes, University Campus Bio-Medico of Rome, Via Alvaro del Portillo 21, Rome, Italy.
  7. Andrea Lenzi: Department of Experimental Medicine, Sapienza University of Rome, Viale del Policlinico 155, Rome, Italy.
  8. Paolo Pozzilli: Department of Endocrinology and Diabetes, University Campus Bio-Medico of Rome, Via Alvaro del Portillo 21, Rome, Italy. p.pozzilli@unicampus.it.

Abstract

Diabetes can be described as a syndrome of multiple closely related conditions induced by a chronic state of hyperglycaemia resulting from defective insulin secretion, insulin action or both. Chronic complications associated with diabetes (including neuropathy, vascular disease, nephropathy and retinopathy) are common, and of these, erectile dysfunction (ED) deserves special attention. ED and its correlation with cardiovascular disease require careful evaluation and appropriate treatment. PDE5 inhibitors (PDE5is) are an important tool for the treatment of ED, with new drugs coming onto the market since the late 90s. This review offers an overview of PDE5is and their use in treating ED in diabetes. We underline the differences between different types of PDE5i, focusing on available doses, duration of action, T ½, side effects and selectivity profiles in relation to patients with diabetes. We also discuss the link between diabetes and ED in presence of various associated cofactors (obesity, hypertension and its pharmacological treatments, atherosclerosis, hyperhomocysteinaemia, neuropathy, nephropathy, hypogonadism and depression). Finally a number of past and ongoing clinical trials on the use of PDE5is in patients with diabetes are presented to offer an overview of the appropriate treatment of ED in this condition.

Keywords

References

  1. Int J Impot Res. 2005 Sep-Oct;17(5):431-6 [PMID: 15889124]
  2. Diabetes Care. 2011 Apr;34(4):828-37 [PMID: 21386088]
  3. Eur J Heart Fail. 2012 Jan;14(1):82-90 [PMID: 22067410]
  4. Aging Male. 2014 Jun;17(2):107-11 [PMID: 24219508]
  5. Int J Urol. 2006 Aug;13(8):1066-72 [PMID: 16903931]
  6. J Sex Med. 2014 Jun;11(6):1376-91 [PMID: 24641632]
  7. Proc Natl Acad Sci U S A. 1990 Jan;87(2):682-5 [PMID: 1689048]
  8. Arch Intern Med. 2011 Nov 14;171(20):1797-803 [PMID: 21911624]
  9. Pharmacol Ther. 2015 Mar;147:12-21 [PMID: 25444755]
  10. BJU Int. 2008 Feb;101(3):338-40 [PMID: 18005214]
  11. J Sex Med. 2012 Apr;9(4):1122-33 [PMID: 22248153]
  12. Mol Hum Reprod. 2002 Dec;8(12 ):1053-64 [PMID: 12468637]
  13. Cardiol Rev. 2011 Jan-Feb;19(1):5-11 [PMID: 21135596]
  14. Expert Opin Pharmacother. 2014 Feb;15(3):421-8 [PMID: 24369066]
  15. J Sex Med. 2012 Apr;9(4):1055-64 [PMID: 22221334]
  16. Expert Opin Drug Saf. 2014 Oct;13(10):1327-51 [PMID: 25139126]
  17. J Sex Med. 2009 May;6(5):1232-47 [PMID: 19210706]
  18. Expert Opin Pharmacother. 2015 Apr;16(5):625-8 [PMID: 25643866]
  19. Int J Nephrol Renovasc Dis. 2014 Oct 15;7:361-81 [PMID: 25342915]
  20. Int J Hypertens. 2012;2012:627278 [PMID: 22649713]
  21. J Urol. 1995 Nov;154(5):1736-9 [PMID: 7563335]
  22. J Diabetes Complications. 2005 Jan-Feb;19(1):35-41 [PMID: 15642488]
  23. Lancet. 2013 Jan 12;381(9861):153-65 [PMID: 23040455]
  24. Asian J Androl. 2006 Jan;8(1):75-9 [PMID: 16372122]
  25. Diabetes Metab. 2012 Feb;38(1):1-13 [PMID: 22056307]
  26. J Sex Med. 2010 Apr;7(4 Pt 2):1598-607 [PMID: 20388160]
  27. Diabetologia. 2004 Nov;47(11):1914-23 [PMID: 15599697]
  28. Neurol Res. 2001 Sep;23(6):651-4 [PMID: 11547937]
  29. N Engl J Med. 1997 Jul 24;337(4):230-6 [PMID: 9227928]
  30. J Sex Med. 2009 Jun;6(6):1736-42 [PMID: 19473464]
  31. Circulation. 2003 Jun 17;107(23):e9052 [PMID: 12814989]
  32. Lancet. 2006 Jan 28;367(9507):356-67 [PMID: 16443044]
  33. J Endocrinol Invest. 2005;28(3 Suppl):14-22 [PMID: 16042355]
  34. Diabetes Care. 2005 May;28(5):1201-3 [PMID: 15855589]
  35. Pharmacol Rev. 2011 Dec;63(4):811-59 [PMID: 21880989]
  36. Am J Hypertens. 1999 Mar;12(3):271-5 [PMID: 10192229]
  37. J Urol. 2003 Apr;169(4):1422-8 [PMID: 12629376]
  38. Circulation. 2003 Sep 23;108(12):1527-32 [PMID: 14504252]
  39. Diabetologia. 2001 Oct;44(10):1296-301 [PMID: 11692178]
  40. Cardiology. 2013;125(4):235-41 [PMID: 23816755]
  41. Indian Heart J. 2000 Sep-Oct;52(5):540-6 [PMID: 11256776]
  42. J Androl. 2012 Mar-Apr;33(2):176-80 [PMID: 21680809]
  43. J Sex Med. 2011 Jul;8(7):2048-61 [PMID: 21554549]
  44. Int J Impot Res. 2002 Dec;14(6):433-9 [PMID: 12494274]
  45. Open Heart. 2014 Jun 11;1(1):e000100 [PMID: 25332812]
  46. N Engl J Med. 1998 Jul 23;339(4):229-34 [PMID: 9673301]
  47. Cardiovasc Diabetol. 2012 Aug 01;11:89 [PMID: 22853195]
  48. Eur J Clin Invest. 2006 Jul;36(7):497-502 [PMID: 16796607]
  49. J Sex Med. 2009 Sep;6(9):2547-60 [PMID: 19570039]
  50. Circulation. 2006 Apr 18;113(15):1888-904 [PMID: 16618833]
  51. J Sex Med. 2011 Aug;8(8):2135-43 [PMID: 21791006]
  52. Int J Impot Res. 2008 Nov-Dec;20(6):566-73 [PMID: 18997809]
  53. Eur J Endocrinol. 2015 Mar;172(3):R103-14 [PMID: 25277671]
  54. Clin Sci (Lond). 2006 Feb;110(2):153-65 [PMID: 16411892]
  55. Diabetes Care. 2007 Apr;30(4):911-7 [PMID: 17392552]
  56. Diabetes Care. 2003 May;26(5):1553-79 [PMID: 12716821]
  57. Diabetes Care. 1998 Nov;21(11):1973-7 [PMID: 9802753]
  58. Diabet Med. 2004 Jan;21(1):39-44 [PMID: 14706052]
  59. Am J Cardiol. 2003 Nov 6;92(9A):19M-25M [PMID: 14609620]
  60. Urology. 1998 Dec;52(6):963-6 [PMID: 9836537]
  61. Int J Impot Res. 2006 Mar-Apr;18(2):190-7 [PMID: 16136189]
  62. Ann Intern Med. 2003 Aug 5;139(3):161-8 [PMID: 12899583]
  63. J Sex Med. 2011 Jan;8(1):284-93 [PMID: 20704642]
  64. Am J Physiol Heart Circ Physiol. 2014 Jun 1;306(11):H1558-68 [PMID: 24727492]
  65. Urology. 2012 Jul;80(1):134-9 [PMID: 22497982]
  66. Diabetes Care. 2002 Aug;25(8):1458-63 [PMID: 12145250]
  67. Int J Impot Res. 2002 Dec;14(6):466-71 [PMID: 12494279]
  68. JAMA. 2004 Jun 23;291(24):2978-84 [PMID: 15213209]
  69. Diabetes Metab Res Rev. 2009 Feb;25(2):136-43 [PMID: 19116943]
  70. J Sex Med. 2006 Jan;3(1):28-36; discussion 36 [PMID: 16409215]
  71. J Sex Med. 2013 Oct;10(10):2359-69 [PMID: 24112352]
  72. Int J Androl. 2008 Dec;31(6):602-8 [PMID: 17877718]
  73. J Sex Med. 2006 May;3(3):512-20 [PMID: 16681477]
  74. J Sex Med. 2015 Apr;12(4):856-75 [PMID: 25675988]
  75. Free Radic Biol Med. 2013 Jul;60:80-8 [PMID: 23385031]
  76. Diabetes Res Clin Pract. 2007 Oct;78(1):136-40 [PMID: 17374416]
  77. Diabetes. 2002 Dec;51(12):3577-81 [PMID: 12453917]
  78. Andrologia. 2008 Feb;40(1):1-6 [PMID: 18211294]
  79. Drugs Aging. 2004;21(6):377-93 [PMID: 15084140]
  80. Andrology. 2013 Jul;1(4):533-40 [PMID: 23658196]
  81. Diabet Med. 2008 Jan;25(1):37-44 [PMID: 18199130]
  82. J Urol. 2000 Oct;164(4):1188-91 [PMID: 10992363]
  83. Diabet Med. 2008 Feb;25(2):138-46 [PMID: 18290855]
  84. J Sex Med. 2010 Jan;7(1 Pt 1):156-65 [PMID: 19694925]
  85. Arch Dermatol. 1990 Aug;126(8):1046-7 [PMID: 2383029]
  86. BJU Int. 2012 Dec;110(11):1787-91 [PMID: 22564343]
  87. J Sex Med. 2007 Mar;4(2):432-9 [PMID: 17087804]
  88. Ann Acad Med Singapore. 2000 Nov;29(6):727-31 [PMID: 11269978]
  89. Int J Impot Res. 1998 Jun;10(2):69-73; discussion 73-4 [PMID: 9647940]
  90. Am J Manag Care. 2004 Jan;10(1 Suppl):S3-11; quiz S12-6 [PMID: 14974584]
  91. Eur Urol. 2005 Feb;47(2):214-20; discussion 220-2 [PMID: 15661417]
  92. Zhonghua Nan Ke Xue. 2011 Nov;17(11):1019-22 [PMID: 22141275]
  93. Exp Clin Endocrinol Diabetes. 2015 Mar;123(3):141-58 [PMID: 25502583]
  94. Andrology. 2013 Jul;1(4):549-55 [PMID: 23785019]
  95. J Hypertens. 2015 May;33(5):975-80 [PMID: 25668346]
  96. J Sex Med. 2015 Apr;12(4):956-65 [PMID: 25689116]
  97. Int J Impot Res. 2005 Jan-Feb;17(1):5-9 [PMID: 15538396]
  98. BJU Int. 2007 Jan;99(1):130-4 [PMID: 17026597]
  99. Circulation. 2010 Mar 30;121(12):1439-46 [PMID: 20231536]
  100. Adv Exp Med Biol. 2012;771:272-87 [PMID: 23393685]
  101. Cancer. 2002 Dec 1;95(11):2397-407 [PMID: 12436448]
  102. Diabetes Metab. 2009 Dec;35(6):484-9 [PMID: 19897395]
  103. Science. 2000 Sep 22;289(5487):2122-5 [PMID: 11000114]
  104. BMJ. 2001 Mar 17;322(7287):651-2 [PMID: 11250850]
  105. Antioxid Redox Signal. 2011 Mar 1;14(5):781-90 [PMID: 20578962]
  106. J Urol. 2000 Feb;163(2):460-3 [PMID: 10647654]
  107. J Sex Med. 2014 Aug;11(8):2065-73 [PMID: 25041930]
  108. Diabetes Care. 2002 Aug;25(8):1336-9 [PMID: 12145231]
  109. Expert Opin Pharmacother. 2014 Sep;15(13):1827-36 [PMID: 24976035]
  110. Diabetes Care. 2002 Feb;25(2):284-91 [PMID: 11815497]
  111. Int J Endocrinol. 2014;2014:690783 [PMID: 25140176]
  112. J Endocrinol Invest. 2005;28(10 Suppl):73-9 [PMID: 16550728]
  113. Int J Impot Res. 2012 Nov-Dec;24(6):217-20 [PMID: 22931760]
  114. Int J Impot Res. 2009 Mar-Apr;21(2):116-21 [PMID: 19177147]
  115. J Urol. 2011 May;185(5):1828-34 [PMID: 21420129]
  116. Eur Urol. 2001 Oct;40(4):398-402; discussion 403 [PMID: 11713393]
  117. PLoS One. 2012;7(9):e45243 [PMID: 23028874]
  118. Int J Clin Pract. 2011 Mar;65(3):289-98 [PMID: 21314866]
  119. Curr Opin Investig Drugs. 2006 Jul;7(7):661-9 [PMID: 16869121]
  120. N Engl J Med. 1997 Jan 2;336(1):1-7 [PMID: 8970933]
  121. Ann Intern Med. 2012 Nov 20;157(10):681-91 [PMID: 23165659]
  122. Diabet Med. 2006 Aug;23(8):873-8 [PMID: 16911625]
  123. Eur Urol. 2014 Jan;65(1):99-112 [PMID: 24050791]
  124. J Am Coll Cardiol. 1996 Mar 1;27(3):567-74 [PMID: 8606266]
  125. JAMA. 1999 Feb 3;281(5):421-6 [PMID: 9952201]
  126. J Sex Med. 2009 Jun;6(6):1719-28 [PMID: 19473477]
  127. Circulation. 2012 May 15;125(19):2323-33 [PMID: 22496161]
  128. Cochrane Database Syst Rev. 2004;(2):CD001784 [PMID: 15106162]
  129. Expert Opin Pharmacother. 2013 Jul;14(10):1333-44 [PMID: 23675780]
  130. Expert Opin Pharmacother. 2011 Oct;12(15):2297-313 [PMID: 21774742]
  131. Circulation. 2004 Jul 6;110(1):22-6 [PMID: 15210604]
  132. Urology. 2003 Jan;61(1):201-6 [PMID: 12559296]
  133. Exp Clin Cardiol. 2011 Winter;16(4):e30-5 [PMID: 22131856]
  134. Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol. 2003 Nov;285(5):R1145-52 [PMID: 12893655]
  135. J Sex Med. 2004 Nov;1(3):254-65 [PMID: 16422955]
  136. Recent Pat Cardiovasc Drug Discov. 2007 Jun;2(2):119-32 [PMID: 18221110]
  137. Ther Clin Risk Manag. 2014 May 14;10:341-54 [PMID: 24868160]
  138. Cochrane Database Syst Rev. 2007 Jan 24;(1):CD002187 [PMID: 17253475]
  139. Hypertension. 1988 Jul;12(1):1-10 [PMID: 3294176]
  140. Diabetes Care. 2005 Jul;28(7):1739-44 [PMID: 15983328]
  141. Pharmacol Rev. 2001 Sep;53(3):417-50 [PMID: 11546836]
  142. Curr Med Res Opin. 2006 Nov;22(11):2111-20 [PMID: 17076971]
  143. J Sex Med. 2006 Sep;3(5):883-891 [PMID: 16942532]
  144. Drugs. 2012 Dec 3;72(17):2243-54 [PMID: 23170913]
  145. J Atheroscler Thromb. 2011;18(11):991-7 [PMID: 21791882]
  146. Diabet Med. 1986 Sep-Oct;3(5):485-9 [PMID: 2951205]
  147. Br J Pharmacol. 2008 Mar;153(5):886-93 [PMID: 17891166]
  148. BJU Int. 1999 Jul;84(1):50-6 [PMID: 10444124]
  149. Mayo Clin Proc. 2012 Sep;87(9):843-52 [PMID: 22857780]
  150. Int J Impot Res. 2007 Mar-Apr;19(2):200-7 [PMID: 16943794]
  151. Endocrine. 2014 Aug;46(3):423-30 [PMID: 24705931]
  152. J Sex Med. 2010 Jan;7(1 Pt 2):445-75 [PMID: 20092448]
  153. J Sex Med. 2013 Jun;10(6):1612-27 [PMID: 23551886]
  154. Spine (Phila Pa 1976). 2012 Apr 20;37(9):797-801 [PMID: 21912318]
  155. Urology. 2009 Sep;74(3):561-4 [PMID: 19604566]
  156. Diabetes Care. 2003 Mar;26(3):777-83 [PMID: 12610037]
  157. Ann Pharmacother. 2013 Oct;47(10):1312-20 [PMID: 24259695]

Word Cloud

Created with Highcharts 10.0.0diabetesEDDiabetesdysfunctiontreatmentPDE5ispatientsinsulinactioncomplicationsassociatedneuropathydiseasenephropathyappropriateinhibitorsoverviewuseErectilemellituscandescribedsyndromemultiplecloselyrelatedconditionsinducedchronicstatehyperglycaemiaresultingdefectivesecretionChronicincludingvascularretinopathycommonerectiledeservesspecialattentioncorrelationcardiovascularrequirecarefulevaluationPDE5importanttoolnewdrugscomingontomarketsincelate90sreviewofferstreatingunderlinedifferencesdifferenttypesPDE5ifocusingavailabledosesdurationT½sideeffectsselectivityprofilesrelationalsodiscusslinkpresencevariouscofactorsobesityhypertensionpharmacologicaltreatmentsatherosclerosishyperhomocysteinaemiahypogonadismdepressionFinallynumberpastongoingclinicaltrialspresentedofferconditionmanagementPDE-5

Similar Articles

Cited By