Head and Neck Cancers Are Not Alike When Tarred with the Same Brush: An Epigenetic Perspective from the Cancerization Field to Prognosis.

Diego Camuzi, Tatiana de Almeida Simão, Fernando Dias, Luis Felipe Ribeiro Pinto, Sheila Coelho Soares-Lima
Author Information
  1. Diego Camuzi: Molecular Carcinogenesis Program, Brazilian National Cancer Institute, Rua André Cavalcanti, 37-6 andar, Bairro de Fátima, Rio de Janeiro CEP 20231-050, Brazil. ORCID
  2. Tatiana de Almeida Simão: Departamento de Bioquímica, Instituto de Biologia Roberto Alcantara Gomes, Universidade do Estado do Rio de Janeiro, Rio de Janeiro CEP 20551-013, Brazil. ORCID
  3. Fernando Dias: Seção de Cirurgia de Cabeça e Pescoço, Instituto Nacional de Câncer-INCA, Praça da Cruz Vermelha, Rio de Janeiro CEP 20230-130, Brazil.
  4. Luis Felipe Ribeiro Pinto: Molecular Carcinogenesis Program, Brazilian National Cancer Institute, Rua André Cavalcanti, 37-6 andar, Bairro de Fátima, Rio de Janeiro CEP 20231-050, Brazil.
  5. Sheila Coelho Soares-Lima: Molecular Carcinogenesis Program, Brazilian National Cancer Institute, Rua André Cavalcanti, 37-6 andar, Bairro de Fátima, Rio de Janeiro CEP 20231-050, Brazil.

Abstract

Head and neck squamous cell carcinomas (HNSCC) are among the ten most frequent types of cancer worldwide and, despite all efforts, are still diagnosed at late stages and show poor overall survival. Furthermore, HNSCC patients often experience relapses and the development of second primary tumors, as a consequence of the field cancerization process. Therefore, a better comprehension of the molecular mechanisms involved in HNSCC development and progression may enable diagnosis anticipation and provide valuable tools for prediction of prognosis and response to therapy. However, the different biological behavior of these tumors depending on the affected anatomical site and risk factor exposure, as well as the high genetic heterogeneity observed in HNSCC are major obstacles in this pursue. In this context, epigenetic alterations have been shown to be common in HNSCC, to discriminate the tumor anatomical subsites, to be responsive to risk factor exposure, and show promising results in biomarker development. Based on this, this review brings together the current knowledge on alterations of DNA methylation and microRNA expression in HNSCC natural history, focusing on how they contribute to each step of the process and on their applicability as biomarkers of exposure, HNSCC development, progression, and response to therapy.

Keywords

References

  1. Epigenetics. 2011 Jun;6(6):777-87 [PMID: 21613826]
  2. Ann Transl Med. 2019 Jul;7(Suppl 3):S75 [PMID: 31576284]
  3. Oral Oncol. 2016 Nov;62:34-43 [PMID: 27865370]
  4. Cancer Res. 2001 Feb 1;61(3):939-42 [PMID: 11221887]
  5. Int J Oncol. 2019 Apr;54(4):1183-1194 [PMID: 30720068]
  6. Cells. 2021 Feb 13;10(2): [PMID: 33668576]
  7. Clin Epigenetics. 2020 Sep 11;12(1):138 [PMID: 32917280]
  8. JAMA Oncol. 2015 Jul;1(4):476-85 [PMID: 26181258]
  9. Am J Surg Pathol. 2008 Jul;32(7):1044-50 [PMID: 18496144]
  10. PLoS One. 2014 Nov 12;9(11):e112880 [PMID: 25391133]
  11. Diagnostics (Basel). 2020 Dec 27;11(1): [PMID: 33375464]
  12. Genes Chromosomes Cancer. 2010 Apr;49(4):319-26 [PMID: 20029986]
  13. Arch Otolaryngol Head Neck Surg. 2008 Mar;134(3):251-6 [PMID: 18347248]
  14. Am J Med Genet B Neuropsychiatr Genet. 2012 Mar;159B(2):141-51 [PMID: 22232023]
  15. Oncogene. 2004 Jan 29;23(4):1000-4 [PMID: 14647419]
  16. Curr Opin Virol. 2019 Dec;39:23-32 [PMID: 31408800]
  17. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 2010 Jun;109(6):883-9 [PMID: 20451846]
  18. Clin Lab. 2015;61(10):1471-9 [PMID: 26642709]
  19. Oncol Lett. 2018 May;15(5):6666-6670 [PMID: 29616129]
  20. Cancer Med. 2017 Feb;6(2):397-407 [PMID: 28102032]
  21. J Clin Invest. 2013 Jun;123(6):2488-501 [PMID: 23635773]
  22. Cancers (Basel). 2021 Jun 16;13(12): [PMID: 34208581]
  23. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2011 May;31(5):980-5 [PMID: 21508344]
  24. Transl Oncol. 2012 Oct;5(5):321-6 [PMID: 23066440]
  25. Am J Pathol. 2012 Mar;180(3):917-928 [PMID: 22234174]
  26. Nature. 2015 Jan 29;517(7536):576-82 [PMID: 25631445]
  27. J Cancer Res Clin Oncol. 2006 Nov;132(11):735-43 [PMID: 16791592]
  28. J Pathol. 2002 Dec;198(4):476-86 [PMID: 12434417]
  29. Neoplasia. 2020 Nov;22(11):554-565 [PMID: 32961483]
  30. Oncogene. 2007 Mar 8;26(11):1650-5 [PMID: 16983344]
  31. Br J Cancer. 2012 Apr 24;106(9):1526-34 [PMID: 22472886]
  32. BMC Cancer. 2013 Nov 09;13:533 [PMID: 24209638]
  33. Head Neck. 1999 May;21(3):204-10 [PMID: 10208662]
  34. J Cancer Res Clin Oncol. 2010 Jan;136(1):55-63 [PMID: 19568769]
  35. Med Oncol. 2012 Jun;29(2):729-33 [PMID: 21516484]
  36. Placenta. 2015 Apr;36(4):397-402 [PMID: 25703593]
  37. J Clin Oncol. 2011 Feb 20;29(6):739-46 [PMID: 21189382]
  38. Biomolecules. 2019 Apr 12;9(4): [PMID: 31013839]
  39. J Hum Genet. 2011 Aug;56(8):595-601 [PMID: 21753766]
  40. Prostate Cancer Prostatic Dis. 2015 Mar;18(1):1-12 [PMID: 25384337]
  41. Biogerontology. 2003;4(4):233-50 [PMID: 14501188]
  42. Clin Cancer Res. 2017 Jul 15;23(14):3884-3895 [PMID: 28143871]
  43. Oral Oncol. 2011 Aug;47(8):702-8 [PMID: 21697000]
  44. Environ Health Perspect. 2012 Oct;120(10):1425-31 [PMID: 22851337]
  45. Oncol Rep. 2003 May-Jun;10(3):659-63 [PMID: 12684640]
  46. Oral Oncol. 2009 Dec;45(12):1051-7 [PMID: 19665921]
  47. Mol Cancer. 2015 Oct 15;14:181 [PMID: 26472042]
  48. Cancer Lett. 2020 May 1;477:70-75 [PMID: 32087309]
  49. Oncogene. 2002 Jun 20;21(27):4231-6 [PMID: 12082610]
  50. Genome Res. 2014 Sep;24(9):1421-32 [PMID: 24916973]
  51. Epigenomics. 2016 May;8(5):705-19 [PMID: 27104983]
  52. Br J Cancer. 2018 Jan;118(2):299-306 [PMID: 29161239]
  53. Nat Commun. 2017 Nov 24;8(1):1772 [PMID: 29176703]
  54. Curr Opin Genet Dev. 2017 Feb;42:68-77 [PMID: 28412585]
  55. Mol Cancer. 2015 Dec 03;14:204 [PMID: 26634247]
  56. Proc Natl Acad Sci U S A. 2005 Jun 21;102(25):8905-9 [PMID: 15956212]
  57. Future Oncol. 2017 Oct;13(25):2217-2222 [PMID: 28976205]
  58. Am J Pathol. 2015 Mar;185(3):679-92 [PMID: 25572154]
  59. Int J Gynecol Cancer. 2008 Jul-Aug;18(4):711-7 [PMID: 17944913]
  60. Nat Rev Cancer. 2007 Aug;7(8):599-612 [PMID: 17646865]
  61. Arch Otolaryngol Head Neck Surg. 2004 Jan;130(1):39-44 [PMID: 14732766]
  62. J Dent Res. 2011 Jan;90(1):65-70 [PMID: 20940365]
  63. Oral Oncol. 2010 Jan;46(1):49-55 [PMID: 20005769]
  64. Pathol Oncol Res. 2017 Jan;23(1):63-71 [PMID: 27377733]
  65. Carcinogenesis. 2010 May;31(5):918-26 [PMID: 20123756]
  66. Oncotarget. 2015 Aug 7;6(22):19246-63 [PMID: 26057471]
  67. Cancer Cell. 2006 Mar;9(3):189-98 [PMID: 16530703]
  68. J Oral Pathol Med. 2018 Aug;47(7):633-640 [PMID: 29738071]
  69. Nat Rev Cancer. 2003 Oct;3(10):733-44 [PMID: 14570033]
  70. Sci Rep. 2016 Feb 09;6:20756 [PMID: 26857374]
  71. Am J Transl Res. 2014 Oct 11;6(5):604-13 [PMID: 25360224]
  72. Am J Otolaryngol. 2005 Jan-Feb;26(1):12-7 [PMID: 15635575]
  73. Dis Markers. 2014;2014:260549 [PMID: 24803719]
  74. Oncotarget. 2017 Jun 20;8(25):41011-41020 [PMID: 28487502]
  75. J Oral Pathol Med. 2016 Jul;45(6):409-17 [PMID: 26525607]
  76. Br J Cancer. 2008 Jul 22;99(2):357-63 [PMID: 18594522]
  77. Mol Cancer. 2014 Apr 08;13:80 [PMID: 24708873]
  78. Circ Cardiovasc Genet. 2016 Oct;9(5):436-447 [PMID: 27651444]
  79. Int J Oral Maxillofac Surg. 2006 Feb;35(2):101-8 [PMID: 16154320]
  80. Int J Oral Maxillofac Surg. 2012 Oct;41(10):1195-200 [PMID: 22901502]
  81. Clin Cancer Res. 2004 Jun 1;10(11):3825-30 [PMID: 15173091]
  82. Oral Oncol. 1997 Sep;33(5):313-6 [PMID: 9415328]
  83. Braz J Otorhinolaryngol. 2013 Mar-Apr;79(2):239-47 [PMID: 23670332]
  84. Ann Transl Med. 2020 Nov;8(22):1492 [PMID: 33313237]
  85. Sci Rep. 2018 May 4;8(1):7040 [PMID: 29728663]
  86. J Cancer Res Clin Oncol. 2013 Sep;139(9):1499-506 [PMID: 23817697]
  87. ACS Chem Biol. 2012 Jan 20;7(1):20-30 [PMID: 22004246]
  88. Cancer. 2013 Jan 1;119(1):72-80 [PMID: 22736309]
  89. Int J Cancer. 2007 Oct 15;121(8):1724-8 [PMID: 17582607]
  90. J Oral Pathol Med. 2015 Nov;44(10):792-800 [PMID: 25482863]
  91. Cancer. 2015 Jun 15;121(12):1957-65 [PMID: 25773145]
  92. J Clin Invest. 2010 Feb;120(2):521-32 [PMID: 20093774]
  93. Cancer. 2013 Dec 15;119(24):4259-67 [PMID: 24301303]
  94. Cell Mol Life Sci. 2019 Feb;76(3):441-451 [PMID: 30374521]
  95. Genome Med. 2021 Feb 10;13(1):23 [PMID: 33568205]
  96. Front Genet. 2013 Jul 17;4:132 [PMID: 23882278]
  97. J Virol. 2010 May;84(10):5212-21 [PMID: 20219920]
  98. Epigenetics. 2012 Mar;7(3):270-7 [PMID: 22430803]
  99. Int J Cancer. 2011 Apr 15;128(8):1852-9 [PMID: 20568113]
  100. Nat Rev Cancer. 2011 Jan;11(1):9-22 [PMID: 21160525]
  101. Oncotarget. 2017 Jul 11;8(28):46163-46176 [PMID: 28521287]
  102. PLoS One. 2018 Apr 19;13(4):e0195937 [PMID: 29672635]
  103. Int J Cancer. 1998 Nov 23;78(5):568-75 [PMID: 9808524]
  104. Clin Cancer Res. 2004 Jun 1;10(11):3614-20 [PMID: 15173067]
  105. PLoS One. 2017 Oct 26;12(10):e0186873 [PMID: 29073177]
  106. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol. 2018 Jun;125(6):612-627 [PMID: 29396319]
  107. PLoS One. 2017 Mar 1;12(3):e0173194 [PMID: 28249042]
  108. Oncol Rep. 2013 Mar;29(3):1175-82 [PMID: 23292452]
  109. Community Dent Oral Epidemiol. 1995 Apr;23(2):84-8 [PMID: 7781305]
  110. Int J Mol Sci. 2020 Nov 13;21(22): [PMID: 33202950]
  111. Cells. 2019 Apr 01;8(4): [PMID: 30939818]
  112. Cancer Res. 1996 Oct 15;56(20):4620-4 [PMID: 8840974]
  113. Clin Cancer Res. 2002 Oct;8(10):3164-71 [PMID: 12374684]
  114. J Psychiatr Res. 2018 Dec;107:68-72 [PMID: 30326341]
  115. N Engl J Med. 2008 Sep 11;359(11):1116-27 [PMID: 18784101]
  116. Technol Cancer Res Treat. 2020 Jan-Dec;19:1533033820980110 [PMID: 33327871]
  117. Int J Oncol. 2012 Jan;40(1):185-93 [PMID: 21922130]
  118. Cancer. 2001 Dec 1;92(11):2875-84 [PMID: 11753961]
  119. Cancer. 2000 Feb 1;88(3):664-73 [PMID: 10649262]
  120. Proc Natl Acad Sci U S A. 1996 Apr 30;93(9):4350-4 [PMID: 8633069]
  121. Cancers (Basel). 2021 Jun 11;13(12): [PMID: 34207933]
  122. Br J Cancer. 2011 Mar 1;104(5):830-40 [PMID: 21326242]
  123. Anticancer Drugs. 2012 Sep;23(8):856-64 [PMID: 22824824]
  124. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2019 Oct;28(10):1660-1667 [PMID: 31358520]
  125. Cell. 1999 Oct 29;99(3):247-57 [PMID: 10555141]
  126. Genome Med. 2017 Apr 5;9(1):33 [PMID: 28381277]
  127. Cancer Prev Res (Phila). 2011 Dec;4(12):1982-92 [PMID: 21952583]
  128. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2007 Jan;16(1):108-14 [PMID: 17220338]
  129. Oncogene. 2005 Oct 6;24(44):6699-708 [PMID: 16007169]
  130. Curr Opin Oncol. 2018 May;30(3):152-158 [PMID: 29538041]
  131. Cancer. 2007 Oct 15;110(8):1745-51 [PMID: 17786935]
  132. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2004 Jun;13(6):967-75 [PMID: 15184253]
  133. PLoS One. 2009;4(3):e4941 [PMID: 19293934]
  134. Anticancer Res. 2020 Oct;40(10):5659-5666 [PMID: 32988890]
  135. Anticancer Res. 1998 Nov-Dec;18(6B):4741-9 [PMID: 9891551]
  136. NPJ Precis Oncol. 2019 Mar 6;3:7 [PMID: 30854468]
  137. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol. 2016 Dec;122(6):743-752.e1 [PMID: 27720656]
  138. Cancer Prev Res (Phila). 2019 Apr;12(4):255-270 [PMID: 30777857]
  139. Cell. 2007 Feb 23;128(4):683-92 [PMID: 17320506]
  140. Braz J Otorhinolaryngol. 2010 Mar-Apr;76(2):251-6 [PMID: 20549088]
  141. Asian Pac J Cancer Prev. ;18(3):699-705 [PMID: 28440978]
  142. Clin Cancer Res. 2013 Apr 15;19(8):2154-62 [PMID: 23459718]
  143. Asian Pac J Cancer Prev. 2012;13(3):885-90 [PMID: 22631666]
  144. Genome Med. 2016 Jan 28;8(1):10 [PMID: 26823082]
  145. J Craniomaxillofac Surg. 2015 Oct;43(8):1494-500 [PMID: 26302938]
  146. J Cell Mol Med. 2016 Jan;20(1):10-6 [PMID: 26498914]
  147. Biomark Insights. 2014 Jul 03;9:53-60 [PMID: 25057238]
  148. Nat Biotechnol. 2016 Jul;34(7):726-37 [PMID: 27347756]
  149. Nat Rev Genet. 2012 Jan 04;13(2):97-109 [PMID: 22215131]
  150. Diagn Cytopathol. 2013 Jan;41(1):41-6 [PMID: 21710649]
  151. Int J Mol Sci. 2018 Feb 27;19(3): [PMID: 29495520]
  152. Epigenetics. 2011 Oct 1;6(10):1217-27 [PMID: 21946330]
  153. Diagn Pathol. 2016 Jan 22;11:10 [PMID: 26796520]
  154. Cancer Prev Res (Phila). 2015 Nov;8(11):1017-26 [PMID: 26304463]
  155. Eur J Cancer. 2003 Nov;39(16):2306-9 [PMID: 14556921]
  156. Proc Natl Acad Sci U S A. 2007 Oct 2;104(40):15805-10 [PMID: 17890317]
  157. BMC Cancer. 2016 Sep 23;16(1):749 [PMID: 27663357]
  158. Cancer Res. 2005 May 1;65(9):3624-32 [PMID: 15867357]
  159. Lancet Oncol. 2010 Aug;11(8):781-9 [PMID: 20451455]
  160. Pathol Oncol Res. 2019 Oct;25(4):1535-1543 [PMID: 30511108]
  161. Br J Cancer. 2014 Jul 15;111(2):386-94 [PMID: 24918822]
  162. Genome Biol. 2017 Mar 24;18(1):53 [PMID: 28335812]
  163. PLoS One. 2018 Oct 5;13(10):e0205077 [PMID: 30289952]
  164. PLoS One. 2013;8(2):e55834 [PMID: 23409056]
  165. Epigenetics. 2015;10(6):545-61 [PMID: 25961636]
  166. Cancer. 2004 Jul 1;101(1):125-32 [PMID: 15221997]
  167. Int J Cancer. 1995 Jun 22;64(3):196-201 [PMID: 7622308]
  168. Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol. 2000 Jul;279(1):G178-85 [PMID: 10898761]
  169. Front Oncol. 2019 Nov 27;9:1305 [PMID: 31828039]
  170. Oral Dis. 2010 Oct;16(7):668-73 [PMID: 20846153]
  171. Sci Rep. 2016 Sep 06;6:32735 [PMID: 27597234]
  172. Sci Rep. 2019 Feb 19;9(1):2306 [PMID: 30783190]
  173. Alcohol Clin Exp Res. 2011 Jan;35(1):1-9 [PMID: 20958327]
  174. Lung Cancer. 2017 Jun;108:83-89 [PMID: 28625654]
  175. Lancet. 2008 May 17;371(9625):1695-709 [PMID: 18486742]
  176. Head Neck. 2014 Aug;36(8):1103-8 [PMID: 23804521]
  177. Oncol Lett. 2018 Jan;15(1):649-657 [PMID: 29375721]
  178. Br J Cancer. 2015 Jun 30;113(1):76-82 [PMID: 26057452]
  179. Gene. 2016 Nov 15;593(1):58-63 [PMID: 27515006]
  180. Clin Cancer Res. 2004 Mar 1;10(5):1733-42 [PMID: 15014026]
  181. J Hum Genet. 2012 Sep;57(9):556-63 [PMID: 22718022]
  182. Gynecol Oncol. 2014 Oct;135(1):64-8 [PMID: 25134998]
  183. Mol Carcinog. 2004 Mar;39(3):147-54 [PMID: 14991744]
  184. Cell. 1990 Dec 21;63(6):1129-36 [PMID: 2175676]
  185. Int J Cancer. 2003 May 20;105(1):41-6 [PMID: 12672028]
  186. Cancer Res. 1995 Aug 15;55(16):3604-9 [PMID: 7627969]
  187. Br J Cancer. 2010 Sep 7;103(6):877-84 [PMID: 20700123]
  188. Oncol Rep. 2011 May;25(5):1203-9 [PMID: 21380489]
  189. Cancer. 1953 Sep;6(5):963-8 [PMID: 13094644]
  190. Int J Cancer. 2004 Mar 20;109(2):230-7 [PMID: 14750174]
  191. Adv Genet. 2010;71:125-76 [PMID: 20933128]
  192. J Biol Chem. 2004 Nov 12;279(46):48350-9 [PMID: 15339928]
  193. Cancer Med. 2015 Mar;4(3):342-53 [PMID: 25619363]
  194. Clin Epigenetics. 2020 Apr 22;12(1):58 [PMID: 32321578]
  195. Oncogene. 2012 Jan 26;31(4):432-45 [PMID: 21725369]
  196. Oncol Rep. 2010 Dec;24(6):1599-604 [PMID: 21042757]
  197. Cancer Res. 2010 Feb 15;70(4):1635-44 [PMID: 20145132]
  198. Acta Biochim Pol. 2009;56(3):405-10 [PMID: 19753335]
  199. Alcohol Res. 2013;35(1):6-16 [PMID: 24313160]
  200. Int J Mol Sci. 2017 Mar 29;18(4): [PMID: 28353639]
  201. Clin Cancer Res. 2008 May 1;14(9):2664-72 [PMID: 18451230]
  202. J Appl Oral Sci. 2013 Sep-Oct;21(5):416-21 [PMID: 24212987]
  203. Cell. 2009 Jan 23;136(2):215-33 [PMID: 19167326]
  204. Mol Cell Biol. 2001 May;21(10):3416-24 [PMID: 11313467]
  205. Cancer. 2008 Nov 15;113(10 Suppl):2901-9 [PMID: 18980273]
  206. Epigenetics. 2011 Mar;6(3):355-67 [PMID: 21150308]
  207. J Biomed Sci. 2020 Apr 2;27(1):46 [PMID: 32238162]
  208. Biochem Genet. 2020 Apr;58(2):213-244 [PMID: 31712935]
  209. Genome Med. 2013 May 29;5(5):49 [PMID: 23718828]
  210. Carcinogenesis. 2013 Jan;34(1):20-7 [PMID: 23042095]
  211. BMC Cancer. 2018 Aug 6;18(1):786 [PMID: 30081853]
  212. Proc Natl Acad Sci U S A. 2014 Oct 28;111(43):15544-9 [PMID: 25313082]
  213. Nat Rev Drug Discov. 2006 Jan;5(1):37-50 [PMID: 16485345]
  214. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2009 Jul 15;74(4):1062-9 [PMID: 19036528]
  215. Nat Genet. 2003 Mar;33 Suppl:245-54 [PMID: 12610534]
  216. Biomed Rep. 2013 Sep;1(5):743-746 [PMID: 24649021]
  217. Clin Epigenetics. 2017 Nov 28;9:124 [PMID: 29209433]
  218. Clin Epigenetics. 2017 May 30;9:58 [PMID: 28572862]
  219. Cancer Prev Res (Phila). 2011 Jul;4(7):1061-72 [PMID: 21558411]
  220. Head Neck. 2016 Apr;38 Suppl 1:E1325-31 [PMID: 26566081]
  221. Cells. 2020 May 31;9(6): [PMID: 32486347]
  222. Histopathology. 2017 Aug;71(2):278-286 [PMID: 28326594]
  223. Sci Rep. 2018 Jan 12;8(1):675 [PMID: 29330429]
  224. Oral Oncol. 2011 Jul;47(7):601-8 [PMID: 21636313]
  225. Clin Chem. 2017 Jul;63(7):1288-1296 [PMID: 28515105]
  226. PLoS Genet. 2007 Jul;3(7):e110 [PMID: 17616978]
  227. Biochem Biophys Res Commun. 2013 Nov 15;441(2):364-70 [PMID: 24148247]
  228. PLoS One. 2015 Jun 22;10(6):e0129808 [PMID: 26098903]
  229. Cancer Manag Res. 2019 Feb 12;11:1383-1390 [PMID: 30863149]
  230. Mol Biol Rep. 2010 Jan;37(1):241-7 [PMID: 19649727]
  231. Head Neck. 2002 Feb;24(2):198-206 [PMID: 11891950]
  232. Mol Cancer Ther. 2011 Jun;10(6):1113-23 [PMID: 21460102]
  233. Oral Oncol. 2018 Aug;83:46-52 [PMID: 30098778]
  234. Oncotarget. 2017 Oct 10;8(59):99990-100001 [PMID: 29245955]
  235. Cancers (Basel). 2021 Jul 20;13(14): [PMID: 34298834]
  236. Oral Oncol. 2013 Nov;49(11):1033-42 [PMID: 24035722]
  237. Oral Oncol. 2017 Sep;72:56-64 [PMID: 28797462]
  238. Int J Cancer. 2017 Mar 1;140(5):1186-1198 [PMID: 27859245]
  239. Cancer Res. 2007 May 15;67(10):4657-64 [PMID: 17510391]
  240. Clin Cancer Res. 2009 Jun 15;15(12):4174-80 [PMID: 19509163]
  241. Int J Cancer. 2006 Oct 15;119(8):1761-6 [PMID: 16708382]
  242. Oncol Rep. 2010 Oct;24(4):1035-41 [PMID: 20811686]
  243. Br J Cancer. 2006 Feb 27;94(4):561-8 [PMID: 16449996]
  244. Biomed Res Int. 2014;2014:248419 [PMID: 24991542]
  245. Oncotarget. 2017 Dec 7;9(1):641-650 [PMID: 29416641]
  246. Int J Mol Med. 1999 Jul;4(1):61-5 [PMID: 10373639]
  247. J Biol Chem. 2012 Aug 10;287(33):27948-58 [PMID: 22700966]
  248. Genes Dev. 2009 Apr 1;23(7):781-3 [PMID: 19339683]
  249. Environ Health. 2017 Mar 7;16(1):20 [PMID: 28270149]
  250. Br J Cancer. 2015 Mar 3;112(5):891-900 [PMID: 25668004]
  251. Microbes Infect. 2017 Sep - Oct;19(9-10):464-475 [PMID: 28619685]
  252. Nat Rev Drug Discov. 2017 Apr;16(4):241-263 [PMID: 28280262]
  253. Cell. 2018 Apr 5;173(2):291-304.e6 [PMID: 29625048]
  254. Indian J Dent Res. 2014 Nov-Dec;25(6):797-805 [PMID: 25728117]
  255. Hum Mol Genet. 2007 May 1;16(9):1124-31 [PMID: 17400653]
  256. J Hum Genet. 2017 Jan;62(1):3-13 [PMID: 27557665]
  257. Cancer Lett. 2017 Oct 28;407:21-31 [PMID: 28823962]
  258. Nature. 2017 Mar 2;543(7643):72-77 [PMID: 28225755]
  259. Cancer Genet. 2013 Sep-Oct;206(9-10):340-6 [PMID: 24238754]
  260. Auris Nasus Larynx. 2019 Feb;46(1):10-17 [PMID: 30172560]
  261. Am J Hum Genet. 2011 Apr 8;88(4):450-7 [PMID: 21457905]
  262. Head Neck. 2011 Apr;33(4):504-12 [PMID: 20652977]
  263. Gut. 2015 Mar;64(3):388-96 [PMID: 25379950]
  264. Int J Mol Med. 2004 Nov;14(5):807-11 [PMID: 15492849]
  265. Int J Mol Sci. 2020 Sep 14;21(18): [PMID: 32937734]
  266. RNA. 2008 May;14(5):872-7 [PMID: 18367714]
  267. CA Cancer J Clin. 2018 Nov;68(6):394-424 [PMID: 30207593]
  268. PLoS One. 2015 Nov 06;10(11):e0142148 [PMID: 26544568]
  269. Cancer. 1994 Jan 1;73(1):187-90 [PMID: 8275423]
  270. Cell. 2004 Jan 23;116(2):281-97 [PMID: 14744438]
  271. Genome Biol. 2014 Apr 01;15(4):r54 [PMID: 24690455]
  272. Mol Psychiatry. 2018 Feb;23(2):422-433 [PMID: 27843151]
  273. World J Stem Cells. 2014 Nov 26;6(5):511-25 [PMID: 25426249]
  274. Cell Cycle. 2012 Apr 15;11(8):1656-63 [PMID: 22487682]
  275. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2019 Feb;276(2):521-533 [PMID: 30515607]
  276. Epigenetics. 2018;13(4):398-409 [PMID: 29927694]
  277. Front Oncol. 2021 Feb 10;10:614487 [PMID: 33643915]
  278. Ann Surg Oncol. 2013 Aug;20(8):2796-802 [PMID: 23111707]
  279. J Exp Clin Cancer Res. 2016 Jan 22;35:17 [PMID: 26795575]
  280. J Natl Cancer Inst. 2008 Dec 3;100(23):1734-8 [PMID: 19033568]
  281. Carcinogenesis. 2012 Jul;33(7):1286-93 [PMID: 22552403]
  282. Clin Cancer Res. 2010 Feb 15;16(4):1129-39 [PMID: 20145181]
  283. Oncol Rev. 2014 Jun 30;8(1):244 [PMID: 25992232]
  284. Cell. 1987 Dec 24;51(6):1079-90 [PMID: 3319186]
  285. Genomics. 2014 Oct;104(4):249-56 [PMID: 24979738]
  286. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2008 Apr;17(4):966-71 [PMID: 18398038]
  287. Diagn Pathol. 2019 Oct 15;14(1):109 [PMID: 31615536]
  288. Oral Oncol. 2004 Feb;40(2):145-53 [PMID: 14693237]
  289. Asian Pac J Cancer Prev. 2013;14(9):5495-501 [PMID: 24175848]
  290. J Oral Pathol Med. 2008 Sep;37(8):475-9 [PMID: 18284544]
  291. Oral Oncol. 2010 Apr;46(4):317-22 [PMID: 20219416]
  292. Head Neck. 2013 May;35(5):720-8 [PMID: 22605671]
  293. DNA Cell Biol. 2017 Jul;36(7):581-588 [PMID: 28430523]
  294. Carcinogenesis. 2009 Dec;30(12):2059-63 [PMID: 19901002]
  295. Oncotarget. 2016 Nov 29;7(48):80019-80032 [PMID: 27683120]
  296. Head Neck. 2016 Apr;38 Suppl 1:E2214-20 [PMID: 25900211]
  297. J Cell Biochem. 2016 Dec;117(12):2682-2692 [PMID: 27166782]
  298. Clin Cancer Res. 2011 Jun 1;17(11):3579-89 [PMID: 21505061]
  299. Proc Natl Acad Sci U S A. 2008 Oct 21;105(42):16356-61 [PMID: 18852456]
  300. N Engl J Med. 2006 Feb 9;354(6):567-78 [PMID: 16467544]
  301. Cells. 2020 Apr 21;9(4): [PMID: 32326378]
  302. Laryngoscope. 2005 Aug;115(8):1395-401 [PMID: 16094112]
  303. Mayo Clin Proc. 2016 Mar;91(3):386-96 [PMID: 26944243]
  304. Am J Surg. 1983 Oct;146(4):512-6 [PMID: 6625098]
  305. Int J Mol Sci. 2017 Jul 12;18(7): [PMID: 28704968]
  306. Clin Epigenetics. 2020 Jun 29;12(1):95 [PMID: 32600451]
  307. Lancet Oncol. 2016 Oct;17(10):1386-1395 [PMID: 27575023]

Grants

  1. E-26/202.918/2019/Fundação Carlos Chagas Filho de Amparo à Pesquisa do Estado do Rio de Janeiro

Word Cloud

Created with Highcharts 10.0.0HNSCCdevelopmentexposureHeadneckcancershowtumorsfieldcancerizationprocessprogressionresponsetherapyanatomicalriskfactoralterationsbiomarkerDNAmethylationmicroRNAsquamouscellcarcinomasamongtenfrequenttypesworldwidedespiteeffortsstilldiagnosedlatestagespooroverallsurvivalFurthermorepatientsoftenexperiencerelapsessecondprimaryconsequenceThereforebettercomprehensionmolecularmechanismsinvolvedmayenablediagnosisanticipationprovidevaluabletoolspredictionprognosisHoweverdifferentbiologicalbehaviordependingaffectedsitewellhighgeneticheterogeneityobservedmajorobstaclespursuecontextepigeneticshowncommondiscriminatetumorsubsitesresponsivepromisingresultsBasedreviewbringstogethercurrentknowledgeexpressionnaturalhistoryfocusingcontributestepapplicabilitybiomarkersNeckCancersAlikeTarredBrush:EpigeneticPerspectiveCancerizationFieldPrognosisHPValcoholheadtobacco

Similar Articles

Cited By