Cutaneous changes in diabetic patients: Primed for aberrant healing?

Vivien Y Chen, Lindsey G Siegfried, Marjana Tomic-Canic, Rivka C Stone, Irena Pastar
Author Information
  1. Vivien Y Chen: Wound Healing and Regenerative Medicine Research Program, Dr. Phillip Frost Department of Dermatology and Cutaneous Surgery, University of Miami Miller School of Medicine, Miami, Florida, USA.
  2. Lindsey G Siegfried: Wound Healing and Regenerative Medicine Research Program, Dr. Phillip Frost Department of Dermatology and Cutaneous Surgery, University of Miami Miller School of Medicine, Miami, Florida, USA. ORCID
  3. Marjana Tomic-Canic: Wound Healing and Regenerative Medicine Research Program, Dr. Phillip Frost Department of Dermatology and Cutaneous Surgery, University of Miami Miller School of Medicine, Miami, Florida, USA. ORCID
  4. Rivka C Stone: Wound Healing and Regenerative Medicine Research Program, Dr. Phillip Frost Department of Dermatology and Cutaneous Surgery, University of Miami Miller School of Medicine, Miami, Florida, USA.
  5. Irena Pastar: Wound Healing and Regenerative Medicine Research Program, Dr. Phillip Frost Department of Dermatology and Cutaneous Surgery, University of Miami Miller School of Medicine, Miami, Florida, USA. ORCID

Abstract

Cutaneous manifestations affect most patients with diabetes mellitus, clinically presenting with numerous dermatologic diseases from xerosis to diabetic foot ulcers (DFUs). Skin conditions not only impose a significantly impaired quality of life on individuals with diabetes but also predispose patients to further complications. Knowledge of cutaneous biology and the wound healing process under diabetic conditions is largely limited to animal models, and studies focusing on biology of the human condition of DFUs remain limited. In this review, we discuss the critical molecular, cellular, and structural changes to the skin in the hyperglycaemic and insulin-resistant environment of diabetes with a focus specifically on human-derived data. Elucidating the breadth of the cutaneous manifestations coupled with effective diabetes management is important for improving patient quality of life and averting future complications including wound healing disorders.

Keywords

References

  1. J Diabetes Res. 2021 Nov 28;2021:6045677 [PMID: 34877359]
  2. Diabetes. 2014 Mar;63(3):1103-14 [PMID: 24194505]
  3. PLoS One. 2016 Mar 25;11(3):e0152376 [PMID: 27015414]
  4. Sci Rep. 2018 Mar 16;8(1):4677 [PMID: 29549282]
  5. Diabetes. 2012 Mar;61(3):674-82 [PMID: 22315305]
  6. Scars Burn Heal. 2016 Dec 05;2:2059513116676828 [PMID: 29799552]
  7. Diabetes. 2003 Oct;52(10):2615-22 [PMID: 14514647]
  8. Metabolism. 2001 May;50(5):568-72 [PMID: 11319719]
  9. J Invest Dermatol. 2001 May;116(5):633-40 [PMID: 11348449]
  10. Diabetes. 2008 Nov;57(11):3090-8 [PMID: 18650365]
  11. Diabetes. 2014 Apr;63(4):1353-65 [PMID: 24270983]
  12. Cells. 2019 Apr 08;8(4): [PMID: 30965677]
  13. Exp Clin Endocrinol Diabetes. 2018 Sep;126(8):472-477 [PMID: 28895640]
  14. Sci Transl Med. 2014 Dec 3;6(265):265sr6 [PMID: 25473038]
  15. Nat Commun. 2020 Sep 16;11(1):4678 [PMID: 32938916]
  16. Am J Physiol Endocrinol Metab. 2015 Jun 15;308(12):E1043-55 [PMID: 25898954]
  17. Diabetes. 2013 Feb;62(2):618-27 [PMID: 23043160]
  18. Biochimie. 2016 Jun;125:259-66 [PMID: 26542285]
  19. Mol Ther. 2022 Feb 2;30(2):947-962 [PMID: 34174444]
  20. Arch Med Res. 2020 May;51(4):327-335 [PMID: 32229156]
  21. Am J Surg. 2004 Jul;188(1A Suppl):67-72 [PMID: 15223505]
  22. Cell Tissue Res. 2014 Jan;355(1):1-21 [PMID: 24318789]
  23. J Neuropathol Exp Neurol. 2011 Oct;70(10):930-8 [PMID: 21937916]
  24. Circulation. 2000 Jul 11;102(2):185-90 [PMID: 10889129]
  25. Prim Care Diabetes. 2020 Oct;14(5):435-444 [PMID: 31917119]
  26. J Diabetes Complications. 2019 Feb;33(2):148-159 [PMID: 30482492]
  27. Mycoses. 2020 Mar;63(3):314-322 [PMID: 31834952]
  28. Cell. 2021 Jul 22;184(15):3852-3872 [PMID: 34297930]
  29. Wound Repair Regen. 2021 Jul;29(4):573-581 [PMID: 34157786]
  30. Semin Vasc Surg. 2022 Jun;35(2):219-227 [PMID: 35672112]
  31. Int J Low Extrem Wounds. 2011 Sep;10(3):122-9 [PMID: 21856973]
  32. Diabetes Technol Ther. 2008 Dec;10(6):487-93 [PMID: 19049378]
  33. Br J Dermatol. 2005 Aug;153(2):319-23 [PMID: 16086742]
  34. Diabetes. 2001 Jul;50(7):1627-35 [PMID: 11423485]
  35. Prim Care Diabetes. 2020 Feb;14(1):47-52 [PMID: 31153799]
  36. Surg Obes Relat Dis. 2014 Mar-Apr;10(2):291-7 [PMID: 24439117]
  37. Biology (Basel). 2021 Dec 15;10(12): [PMID: 34943248]
  38. Oncotarget. 2017 May 23;8(21):34601-34609 [PMID: 28427244]
  39. PLoS One. 2011 Apr 12;6(4):e18284 [PMID: 21532749]
  40. Biochim Biophys Acta Mol Basis Dis. 2021 Apr 1;1867(4):166044 [PMID: 33378699]
  41. J Diabetes Complications. 2021 Mar;35(3):107808 [PMID: 33386214]
  42. Front Endocrinol (Lausanne). 2021 Oct 27;12:734485 [PMID: 34777244]
  43. Br J Dermatol. 1989 Nov;121(5):587-92 [PMID: 2597631]
  44. Int J Exp Diabetes Res. 2000;1(2):81-8 [PMID: 11469400]
  45. Acta Biomater. 2020 Nov;117:192-203 [PMID: 33007486]
  46. Diabetes Res Clin Pract. 2017 Aug;130:90-97 [PMID: 28582723]
  47. Nat Commun. 2022 Jan 10;13(1):181 [PMID: 35013299]
  48. Life Sci Alliance. 2020 Oct 27;3(12): [PMID: 33109684]
  49. J Infect Dis. 2013 Apr;207(7):1105-14 [PMID: 23300163]
  50. West Afr J Med. 2022 May 27;39(5):465-470 [PMID: 35633624]
  51. Wound Repair Regen. 2012 May-Jun;20(3):435-43 [PMID: 22564235]
  52. Exp Dermatol. 2018 Aug;27(8):815-823 [PMID: 29151267]
  53. Exp Dermatol. 2013 Feb;22(2):153-5 [PMID: 23362876]
  54. Immunity. 2018 Jul 17;49(1):93-106.e7 [PMID: 29958804]
  55. J Cosmet Dermatol. 2020 Aug;19(8):1857-1865 [PMID: 32516476]
  56. Am J Clin Nutr. 2010 Jan;91(1):7-15 [PMID: 19828714]
  57. Adv Drug Deliv Rev. 2021 Nov;178:113968 [PMID: 34508792]
  58. J Pathol. 2019 Dec;249(4):435-446 [PMID: 31342513]
  59. Clin Microbiol Infect. 2015 Sep;21 Suppl 2:S27-32 [PMID: 26198368]
  60. PLoS One. 2019 Oct 18;14(10):e0223980 [PMID: 31626638]
  61. J Drug Target. 2010 Jan;18(1):67-77 [PMID: 19708766]
  62. Pak J Med Sci. 2016 Jul-Aug;32(4):891-5 [PMID: 27648034]
  63. J Invest Dermatol. 2022 Jul;142(7):1812-1823.e3 [PMID: 34922949]
  64. Diabetes. 2013 Jul;62(7):2579-87 [PMID: 23493576]
  65. Life Sci. 2020 Jan 15;241:117148 [PMID: 31830478]
  66. J Tissue Viability. 2019 Nov;28(4):200-209 [PMID: 31575473]
  67. Am J Med. 1992 Dec;93(6):611-8 [PMID: 1466356]
  68. Am J Cardiol. 2000 Jun 1;85(11):1288-91 [PMID: 10831941]
  69. Circulation. 2009 Jul 14;120(2):150-9 [PMID: 19564559]
  70. Diabetologia. 2016 Mar;59(3):560-70 [PMID: 26607638]
  71. J Immunol. 2016 Jun 15;196(12):5089-100 [PMID: 27194784]
  72. Diabet Med. 2010 Jan;27(1):30-6 [PMID: 20121886]
  73. Diabetes Care. 2018 Oct;41(10):2127-2135 [PMID: 30104296]
  74. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2013 May 15;6:127-35 [PMID: 23696712]
  75. PLoS One. 2014 Aug 22;9(8):e105262 [PMID: 25148116]
  76. Clin Biochem. 2016 Feb;49(3):225-31 [PMID: 26506116]
  77. Diabetes. 2017 Sep;66(9):2459-2471 [PMID: 28663191]
  78. Front Immunol. 2021 Jun 03;12:678771 [PMID: 34149714]
  79. Cell Host Microbe. 2019 May 8;25(5):641-655.e5 [PMID: 31006638]
  80. Diabetes Care. 2013 Apr;36(4):943-9 [PMID: 23111057]
  81. PLoS One. 2015 Aug 28;10(8):e0137133 [PMID: 26318001]
  82. J Diabetes Complications. 2022 Jul;36(7):108206 [PMID: 35644724]
  83. Front Immunol. 2020 Sep 30;11:552205 [PMID: 33117341]
  84. Skin Res Technol. 2002 Nov;8(4):250-4 [PMID: 12423544]
  85. J Drugs Dermatol. 2019 Dec 01;18(12):1211-1217 [PMID: 31860208]
  86. Pathol Biol (Paris). 2006 Sep;54(7):387-95 [PMID: 16962252]
  87. Photochem Photobiol. 2022 Sep;98(5):1122-1130 [PMID: 34931322]
  88. Circulation. 2016 Nov 1;134(18):1339-1352 [PMID: 27678264]
  89. BMJ Open Diabetes Res Care. 2021 Apr;9(1): [PMID: 33903117]
  90. Diabetes Care. 2021 Feb;44(2):399-406 [PMID: 33355256]
  91. Int J Mol Sci. 2021 Jul 16;22(14): [PMID: 34299261]
  92. J Invest Dermatol. 2018 Apr;138(4):736-740 [PMID: 29579457]
  93. Exp Dermatol. 2021 Aug;30(8):1065-1072 [PMID: 34114688]
  94. J Diabetes Metab Disord. 2020 Sep 09;19(2):1909-1916 [PMID: 33520868]
  95. Pharmaceutics. 2021 Apr 08;13(4): [PMID: 33917842]
  96. Diabetologia. 2005 Feb;48(2):301-8 [PMID: 15660262]
  97. EMBO Rep. 2022 Aug 3;23(8):e54558 [PMID: 35856334]
  98. Sci Adv. 2020 Nov 13;6(46): [PMID: 33188027]
  99. Am J Clin Nutr. 2009 Mar;89(3):807-14 [PMID: 19158213]
  100. Diabetes Care. 2012 Mar;35(3):640-7 [PMID: 22344612]
  101. Compr Physiol. 2018 Dec 13;9(1):1-58 [PMID: 30549014]
  102. J Invest Dermatol. 2005 Jun;124(6):1099-110 [PMID: 15955083]
  103. Diabetes. 2020 Oct;69(10):2157-2169 [PMID: 32763913]
  104. Int J Mol Sci. 2020 Dec 18;21(24): [PMID: 33353063]
  105. Adv Ther. 2014 Aug;31(8):817-36 [PMID: 25069580]
  106. Diabetes. 1995 Jul;44(7):824-9 [PMID: 7789650]
  107. PLoS One. 2010 Mar 04;5(3):e9539 [PMID: 20209061]
  108. Nutrients. 2019 Sep 11;11(9): [PMID: 31514301]
  109. Cell Stem Cell. 2020 Jun 4;26(6):880-895.e6 [PMID: 32302523]
  110. Diabetologia. 1993 May;36(5):454-9 [PMID: 8314451]
  111. FASEB J. 2019 Jan;33(1):1262-1277 [PMID: 30088952]
  112. Int J Low Extrem Wounds. 2013 Mar;12(1):4-11 [PMID: 23446362]
  113. Infect Control Hosp Epidemiol. 2016 Jan;37(1):88-99 [PMID: 26503187]
  114. Biol Cell. 2005 Mar;97(3):173-83 [PMID: 15715523]
  115. Nat Med. 2015 Jul;21(7):815-9 [PMID: 26076037]
  116. Diabetes Care. 2003 May;26(5):1553-79 [PMID: 12716821]
  117. Radiat Res. 2007 Jul;168(1):134-42 [PMID: 17722997]
  118. J Invest Dermatol. 2018 Apr;138(4):811-825 [PMID: 29391249]
  119. Diabetes. 1992 Oct;41 Suppl 2:52-6 [PMID: 1326453]
  120. Am J Pathol. 2011 May;178(5):2215-23 [PMID: 21514435]
  121. World J Diabetes. 2016 Jul 10;7(13):271-8 [PMID: 27433296]
  122. J Invest Dermatol. 2017 May;137(5):1144-1154 [PMID: 28017831]
  123. Adv Ther. 2020 Nov;37(11):4519-4537 [PMID: 32935286]
  124. Diabetes. 2002 Apr;51(4):1005-15 [PMID: 11916919]
  125. PLoS One. 2011;6(8):e23366 [PMID: 21876749]
  126. Dan Med J. 2017 Jan;64(1): [PMID: 28007053]
  127. Sci Rep. 2018 Oct 2;8(1):14684 [PMID: 30279491]
  128. Med Eng Phys. 2009 Mar;31(2):165-72 [PMID: 18945635]
  129. J Peripher Nerv Syst. 2013 Jun;18(2):162-7 [PMID: 23781963]
  130. JCI Insight. 2019 Dec 5;4(23): [PMID: 31661463]
  131. Diabetes Metab. 2011 Sep;37(4):330-5 [PMID: 21349756]
  132. Am J Pathol. 2005 Jul;167(1):59-69 [PMID: 15972952]
  133. J Pain Res. 2018 Sep 07;11:1769-1778 [PMID: 30237731]
  134. Diabetes. 2016 Jul;65(7):2006-19 [PMID: 27207516]
  135. Am J Pathol. 2001 Aug;159(2):513-25 [PMID: 11485910]
  136. Diab Vasc Dis Res. 2017 Jul;14(4):363-371 [PMID: 28482676]
  137. J Clin Endocrinol Metab. 2010 Jan;95(1):256-62 [PMID: 19897683]
  138. Cell Stem Cell. 2022 Aug 4;29(8):1161-1180 [PMID: 35931028]
  139. Adv Drug Deliv Rev. 2021 Sep;176:113904 [PMID: 34331987]
  140. Pak J Med Sci. 2018 Nov-Dec;34(6):1375-1380 [PMID: 30559788]
  141. Cold Spring Harb Perspect Biol. 2023 Apr 3;15(4): [PMID: 36123031]
  142. Exp Dermatol. 2022 Mar;31(3):290-298 [PMID: 34665906]
  143. Ann Med. 2017 Mar;49(2):106-116 [PMID: 27585063]
  144. Acta Histochem. 2008;110(5):351-62 [PMID: 18384843]
  145. BMC Dermatol. 2012 Sep 25;12:16 [PMID: 23009311]
  146. Sci Rep. 2022 Feb 24;12(1):3110 [PMID: 35210481]
  147. J Diabetes Investig. 2019 Sep;10(5):1318-1331 [PMID: 30719863]
  148. BMJ Open Diabetes Res Care. 2021 Jan;9(1): [PMID: 33431599]
  149. Proc Natl Acad Sci U S A. 2009 Aug 11;106(32):13505-10 [PMID: 19666581]
  150. Am J Physiol Cell Physiol. 2007 Feb;292(2):C850-6 [PMID: 17005604]
  151. Mol Cell Biol. 2015 Sep;35(18):3189-99 [PMID: 26149390]
  152. Int J Med Sci. 2021 Jan 1;18(2):474-481 [PMID: 33390816]
  153. Front Med (Lausanne). 2022 May 11;9:837222 [PMID: 35646963]
  154. Transl Res. 2021 Oct;236:109-116 [PMID: 34089902]
  155. Cell Tissue Res. 2016 Sep;365(3):495-506 [PMID: 27461257]
  156. J Invest Dermatol. 1998 Aug;111(2):286-91 [PMID: 9699731]
  157. Diabetologia. 2001 Feb;44(2):129-46 [PMID: 11270668]
  158. J Invest Dermatol. 2016 Jun;136(6):1130-1142 [PMID: 26902921]
  159. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2009 Feb;23(2):146-9 [PMID: 18702623]
  160. Am J Dermatopathol. 2008 Aug;30(4):344-51 [PMID: 18645306]
  161. Wound Repair Regen. 2016 Nov;24(6):943-953 [PMID: 27607190]
  162. Endocrinol Metab Clin North Am. 2021 Sep;50(3):431-455 [PMID: 34399955]
  163. PLoS One. 2019 Aug 15;14(8):e0220577 [PMID: 31415598]
  164. Sci Transl Med. 2011 Oct 12;3(104):104ra101 [PMID: 21998408]
  165. Metabolism. 2014 Apr;63(4):492-501 [PMID: 24467914]
  166. Adv Wound Care (New Rochelle). 2023 Apr;12(4):177-186 [PMID: 35593010]
  167. Front Cell Dev Biol. 2020 Jun 26;8:528 [PMID: 32671072]
  168. Aging (Albany NY). 2020 Jun 26;12(13):12841-12849 [PMID: 32589614]
  169. Annu Rev Cell Dev Biol. 1995;11:123-53 [PMID: 8689554]
  170. Adv Wound Care (New Rochelle). 2014 Jul 1;3(7):445-464 [PMID: 25032064]
  171. Cold Spring Harb Perspect Biol. 2022 Dec 1;14(12): [PMID: 36041784]
  172. Int J Mol Sci. 2022 May 14;23(10): [PMID: 35628322]
  173. Diabetologia. 2003 Apr;46(4):459-69 [PMID: 12687327]
  174. Endocrinology. 2001 May;142(5):1760-9 [PMID: 11316739]
  175. Obesity (Silver Spring). 2010 May;18(5):884-9 [PMID: 20019678]
  176. Int J Low Extrem Wounds. 2023 Jun;22(2):321-327 [PMID: 33891512]
  177. Curr Opin Endocrinol Diabetes Obes. 2010 Apr;17(2):143-9 [PMID: 20160646]
  178. Connect Tissue Res. 1990;25(1):77-85 [PMID: 2245601]
  179. Nutr Hosp. 2013 Mar;28 Suppl 2:47-52 [PMID: 23834046]
  180. Front Immunol. 2014 Oct 17;5:514 [PMID: 25368618]
  181. Diabetes Res Clin Pract. 2012 Apr;96(1):1-9 [PMID: 22142631]
  182. Br J Dermatol. 2008 Nov;159(5):1103-15 [PMID: 18717678]
  183. Exp Dermatol. 2021 Aug;30(8):1073-1089 [PMID: 33690920]
  184. PLoS One. 2016 Nov 15;11(11):e0166215 [PMID: 27846299]
  185. Ann Burns Fire Disasters. 2005 Mar 31;18(1):31-3 [PMID: 21990975]
  186. Diabetes. 2015 Apr;64(4):1420-30 [PMID: 25368099]
  187. Plast Reconstr Surg Glob Open. 2015 Aug 10;3(7):e471 [PMID: 26301160]
  188. Int J Mol Sci. 2015 Oct 23;16(10):25476-501 [PMID: 26512657]
  189. J Immunol. 2017 Jul 1;199(1):17-24 [PMID: 28630109]
  190. Clin Exp Immunol. 2006 Dec;146(3):443-7 [PMID: 17100763]
  191. J Periodontal Res. 2021 Oct;56(5):991-1005 [PMID: 34190354]
  192. J Invest Dermatol. 2018 May;138(5):1187-1196 [PMID: 29273315]
  193. Sci Transl Med. 2022 May 11;14(644):eabg8397 [PMID: 35544594]
  194. J Indian Med Assoc. 2009 Nov;107(11):765-70 [PMID: 20469781]

Grants

  1. 1R01DK136241/NIDDK NIH HHS
  2. U01 DK119085/NIDDK NIH HHS
  3. R01 DK136241/NIDDK NIH HHS
  4. 1R61DK131897/NIDDK NIH HHS
  5. R61 DK131897/NIDDK NIH HHS

MeSH Term

Animals
Humans
Wound Healing
Quality of Life
Diabetic Foot
Skin
Diabetes Mellitus

Word Cloud

Created with Highcharts 10.0.0diabetesdiabeticwoundhealingCutaneousmanifestationspatientsfootDFUsconditionsqualitylifecomplicationscutaneousbiologylimitedchangesskinaffectmellitusclinicallypresentingnumerousdermatologicdiseasesxerosisulcersSkinimposesignificantlyimpairedindividualsalsopredisposeKnowledgeprocesslargelyanimalmodelsstudiesfocusinghumanconditionremainreviewdiscusscriticalmolecularcellularstructuralhyperglycaemicinsulin-resistantenvironmentfocusspecificallyhuman-deriveddataElucidatingbreadthcoupledeffectivemanagementimportantimprovingpatientavertingfutureincludingdisorderspatients:Primedaberranthealing?diabetesulcerglycationhyperglycaemiainflammationneuropathy

Similar Articles

Cited By